جهاد با نفس، برترین نوع جهاد است
در اسلام برترین جهاد، جهاد با نفس است که در حدیث معروف پیامبر(ص) «جهاد اکبر» خوانده شده؛ و جهاد با دشمن «جهاد اصغر» نام دارد.
علی(ع) می فرماید: «المجاهد من جاهد نفسه»(مجاهد حقیقی کسی است که با هوس های سرکش نفس بجنگد).
یوسف از میدان این مبارزه روسفید بیرون آمد؛ به چند دلیل : نخست این که خود را به خدا سپرد و به لطف او پناه برد، خدایی که او را از قهر چاه وحشتناک به محیط امن و آرامی رساند، وی را بر آن داشت که به گذشته و آینده خود بیش تر بیندیشد و تسلیم طوفان زود گذر نشود. لذا یوسف که زمینه لغزش و گناه را فراهم می دید و راه فراری نداشت، گفت: «به خدا پناه می برم».
دیگر این که خودسازی یوسف و بندگی توأم با اخلاص او که از جمله «انه من عبادنا المخلَصین»استفاده می شود به وی قوت و قدرت بخشید تا در این میدان بزرگ در برابر وسوسه های مضاعفی که از درون و بیرون به او حمله ور بود زانو نزند.
و این درسی است برای همه انسان های آزاده ای که می خواهند در میدان جهاد نفس بر این دشمن خطرناک پیروز شوند.
چه زیباست انسان خود را از دست خویشتن و نفس اماره به خدای خود واگذار نماید.
یوسف با گفتن «معاذالله»جواب رد به خواسته نامشروع زلیخا داد و به او فهماند که هرگز تسلیمش نخواهد شد. او به ما و همه انسان ها آموخت که در چنین شرایط بحرانی تنها راه نجات، پناه بردن به خدای یکتاست؛ همان خدایی که پنهان و آشکار برای او یکسان است و هیچ قدرتی نمی تواند در مقابل اراده اش ایستادگی کند.