انسان عجیب ترین مخلوق
آری انسان، یا یکی از عجیب ترین مخلوقات است و یا از تمام مخلوقات عجیبتر است، البته این عجیب تر بودن وقتی کاملاً روشن می شود که خلقت او را با خلقت سایر مخلوقات مقایسه کنی. و دقت نمائی ، طریق کمالی که از باطنش شروع شده، به ظاهرش منتهی می گردد. از دنیایش آغاز شده به آخرتش ختم می گردد. همانطور که قرآن بیان فرموده:
« لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ * ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ * الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ »
(با اینکه ما انسان را در بهترین قوام خلق کردیم ، ولی آنگاه همان انسان را در پست ترین پستی ها برگرداندیم ، مگر آنهائی که ایمان آورده و اعمال صالح کردند).
نکته ها
۱ ـ آفرینش انسان از جهات مختلف قابل توجه است :
از نظر سیر تکاملی ، که چگونه از خاک بی جان ، موجودی جاندار و با شعور بنام انسان بر می آید.
از جهت تأمین نیازهای مادی ، که چگونه جهان طبیعت در تسخیر او قرار گرفته است .
از نظر گرایش های مثبت و منفی ، که قرآن به بعضی از آنها اشاره نموده است ، از جمله:
زود نا امید می شود . «قتوراً» (اسراء/۱۰۰ ) .
حریص است . «هلوع» (معارج/۱۹ ) .
بی تاب است . «جزوعاً» (معارج/۲ ) .
زیانکار است . «لفی خسر» (و العصر ۲ ) .
زیاده خواه است . «لیطغی» (علق/۶ ) .
ستمگر است . «ظلوماً» (احزاب/۷۲ ) .
نادان است . «جهولاً» (احزاب ۷۲ ) .
شتابزده است . «عجولاً» (اسراء ۱۱ ) .
ناسپاس است . «کفور» (اسراء/۶۷ ) .
قدر نشناس است . «کنود» (عادیات/۶ ) .
آیات دیگر قرآن ، خصوصیات مثبت انسان را این گونه ارائه می دهد :
مسؤلیت پذیری ، داشتن آزادی و قدرت انتخاب .
امکان تغییر روش، توبه و انقلاب و جهش درونی ؛ .
دارا بودن استعدادها و ظرفیت های بزرگ درونی ؛ .
ویژگی بی نهایت طلبی ؛ .
جانشینی خداوند روی زمین ؛ .
مسجود فرشتگان ؛ .
دارا بودن قدرت تقلید و اثرپذیری یا قابلیت الگو شدن و تأثیر گذاری ؛.
ترکیبی از تضادها ، عقل و فطرت در برابر غریزه و شهوت؛ .
دارای قدرت تفکّر و خلاقیت و ابتکار؛ .
۲ ـ آنجا که بحث آموزش قرآن است؛ برآفرینش انسان مقدم شده است . «علّم القرآن خلق الانسان» اما آنجا که آموزش علوم دیگر مطرح است، آفرینش انسان مقدّم شده است . «خلق الانسان من علق…الذّی علّم بالقلم» (علق/۲ ـ ۴ ) .