منظور از این دو دریا چیست؟

منظور از این دو دریا چیست؟

« مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ * بَیْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَّا یَبْغِیَانِ »
دو دریای مختلف را در کنار هم قرار داد،‌ در حالی که با هم تماس دارند، اما میان آن دو برزخی است که یکی بر دیگری غلبه نمی کند!

در ادامه شرح نعمتهای پروردگار، سخن از دریاها به میان آمده اما نه همه دریاها، کیفیت خاصی در پاره ای از دریاها که هم ۱ – پدیده ای است عجیب ۲ – و هم نشانه ای از قدرت بی پایان حق. ۳ – و هم وسیله ای است که پدید آمدن بعضی از متاعهای مورد استفاده انسانهاست .

می فرماید: دو دریای مختلف را در کنار هم قرار داد در حالی که با هم تماس دارند، مرج البحرین یلتقیان، اما در میان آن دو برزخی است که مانع طغیان و غلبه یکی بر دیگری می باشد. «بینهما برزخ لا یبغیان»، مقصود از این دو دریا دو دریای آب (شیرین) و (شور) است.

آنجا که می فرماید: « وَهُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا » ( او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد، یکی گوارا و شیرین است، و دیگری شور و تلخ، و در میان آنها برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند.

از اینکه منظور از این دو دریا چیست اختلاف است و در آیات دیگر قرآن نیز اشاراتی شده چنانکه در سوره فاطر می خوانیم:
« وَمَا یَسْتَوِی الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِن کُلٍّ تَأْکُلُونَ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا »

(‌این دو دریا یکسان نیستند که یکی شیرین و گوارا و نوشیدنش بلا مانع،‌ و این یکی دیگر شور و تلخ است و با اینکه یکسان نیستند شما از هر دو بهره مند می شوید، گوشت تازه می خورید، و مروارید و مرجان استخراج نموده و آرایش خود می کنید.

اینکه خدای تعالی دو دریای شیرین و گوارا و شور و تلخ را مخلوط کرده در عین اینکه تلاقی آن دو دائمی است. بوسیله حاجزی که بین آن دو قرار داده نمی گذارد در یکدیگر مستهلک شوند. و این صفت گوارائی آن را از بین ببرد و آن صفت شوری آن را، و در نتیجه نظام زندگی جانداران و بقاء آن را تهدید کنند.

*رودخانه های آب شیرین هنگامی که به دریا و یا به اقیانوس می ریزند معمولاً‌ دریائی از آب شیرین در کنار ساحل تشکیل می دهند و آب شور را به عقب می رانند و عجب اینکه،‌ تا مدت زیادی این دو آب شیرین و شور به خاطر تفاوت درجه غلظت به هم آمیخته نمی شوند.

جالب اینکه، به هنگام مد دریا که سطح اقیانوس بالا می آید آبهای شیرین عقب رانده می شوند، بی آنکه با‌ آب شور مخلوط گردد، (مگر در مواقع خشکسالی و کم آبی) و قسمت زیادی از خشکی را می پوشانند، لذا ساحل نشینان در این مناطق با مهار کردن این آبهای شیرین نهرهای زیادی در منطقه بوجود می آورند که به وسیلة آن زمینهای فراوانی مشروب می شود.

این نهرها که از برکت جزر و مد ساحلی و تأثیر آن در آب این نهرها بوجود می آیند در شبانه روز دوبار از آب شیرین پر و خالی می شود، و وسیلة بسیار مؤثری برای آبیاری مناطق وسیعی هستند.

آری، این است گویا در مقام سرزنش (عتاب) خطاب به انس و جان می فرماید: که با این عجائب خلقت چگونه نعمت و رحمت پروردگار و مربی عالم را انکار می نمایند.
« فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ »