تفسیر آیات ۳۳ و ۳۴/اگر می توانید از مرزهای آسمانها بگذرید !

تفسیر آیات ۳۳ و ۳۴٫

يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا ۚ لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ ﴿٣٣﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿٣٤﴾
اى گروه جن و انس ! اگر مى‏توانيد از كرانه‏هاى آسمان ها و زمين بيرون رويد ، پس بيرون رويد ؛ نمى‏توانيد بيرون رويد مگر با نوعى توانايى و قدرت .«۳۳» پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى‏كنيد ؟

اگر می توانید از مرزهای آسمانها بگذرید !

در تعقیب آیة گذشته که از مسألة حساب دقیق سخن می گفت باز انس و جن را مخاطب ساخته می فرماید:، اگر به راستی می خواهید از مجازات و کیفر الهی بر کنار مانید،‌ اگر می توانید از مرزهای آسمانها و زمین بگذرید، و از حیطة قدرت او خارج شوید، ولی هرگز قادر بر این کار نیستید ، مگر با نیروی الهی، و چنین نیروی الهی نیز در اختیار شما نیست.
در این آیه می فرماید:
یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانفُذُوا لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ »
ای گروه جن و انس! اگر می توانید از مرزهای آسمانها و زمین بگذرید، ولی هرگز قادر نیستید مگر با نیروی (الهی)،
به این ترتیب شما هرگز یارای فرار از دادگاه عدل خدا و پیامدهای آن را ندارید، هر جا بروید ملک خدا است، و هر کجا باشید محل حکومت او است .
آری. این موجود ضعیف و ناتوان کجا می تواند از عرصة قدرت خداوند بگریزد امیر المؤمنین در دعای کمیل می فرماید: «و لا یمکن الفرار من حکومتک».
«معشر» در اصل از «عشر» به معنی «عدد ده» گرفته شده است، و چون عدد ده یک عدد کامل است واژه «معشر» به جمعیت کاملی گفته می شود که از اصناف و طرائف مختلف تشکیل گردد.
«سلطان» : قدرتی یا قوّتی است که انسان بر چیزی استیلاء یابد. و هم به قدرت قهریّه و مادی گفته می شود که سبب سلطه بر دیگران است و هم قدرت علمی و دلیل و برهان و استدلال محکم که سبب تسلّط فکری و علمی می شود. «و لقد ارسلنا موسی بایاتنا و سلطان مبین» ، «یجادلون فی آیات الله بغیر سلطان». .
«اقطار» : جمع قطر به معنی اطراف چیزی است.
«تنفذوا» از ماده نفوذ در اصل به معنی پاره کردن و عبور کردن از چیزی است.
و تعبیر به «من اقطار» اشاره به این است که جوانب آسمانها را بشکافید، و از آن بگذرید و به خارج آن سفر کنید.
ضمناً، مقدم داشتن «جن» در اینجا ممکن است به خاطر این باشد که آنها آمادگی بیشتری برای سیر آسمانها دارند.
در اینکه آیة فوق مربوط به قیامت است یا دنیا یا هر دو در میان مفسران گفتگو است، و چون آیات قبل و بعد از آن ناظر به رویدادهای سرای دیگر است، به نظر می رسد که این آیه نیز مربوط به فرار از چنگال عدالت الهی در قیامت باشد.
و بعضی نیز با توجه به جملة «لا تنفذون الاّ بسلطان » (نمی توانید بگذرید مگر با قدرت و نیرو) آن را اشاره به مسافرتهای فضائی بشر دانسته اند که قرآن شرط آن را داشتن سلطة علمی و صنعتی بر این کار دانسته است
و اگر این طور باشد یکی از معجزات و پیشگوئیهای قرآن به شمار می رود ، معلق گردانیده عروج به آسمان و کرات را به یک قدرت و استیلاء فوق العاده.
و شاید اشاره به این باشد که برای آدمیان و همچنین جنیّان ممکن است عروج به قطرهای آسمانها و زمین نمایند. لکن با یک قوّت و قاهریّت فوق العاده، چون در آن زمان ها عروج بشر به کرات و اطراف آسمانها به نظر محال می نموده، بسیاری آن را حمل بر قیامت نموده این احتمال نیز داده شده که هم به رستاخیز باشد، و هم ناظر به دنیا، یعنی نه در این جا قادرید بدون قدرت در اقطار آسمان نفوذ کنید، و نه در آنجا، منتها در اینجا وسیله محدود در اختیار شما قرار دارد،‌ اما در آنجا هیچ وسیله ای نیست.