فرود آمدن فرشتگان هفت آسمان/سخن مفسرین در توجیه آیه

فرود آمدن فرشتگان هفت آسمان
در حدیثی از امام صادق علیه السلام بیان شده: روز قیامت خداوند بندگان را در محل واحدی جمع می کند و به فرشتگان پائین وحی می فرستد فرود آیید، آنها که دو برابر جمعیت روی زمین از جن و انس هستند فرود می آیند، سپس اهل آسمان دوم که آنها نیز دو برابر همه می باشند فرود می آیند، به همین ترتیب فرشتگان هفت آسمان فرود می آیند، و همچون هفت حجابی گرداگرد انس و جن را احاطه می کند.

اینجاست که منادی صدا می زند، ای جمعیت جن و انس اگر می توانید از اقطار آسمانها و زمین بگذرید، اما هرگز نمی توانید جز با قدرت الهی، و در اینجا می بینید اطراف آنها را هفت گروه عظیم از فرشتگان فرا گرفته اند، و راهی برای فرار از چنگال عدالت نیست، جمع بین تفاسیر نیز امکان پذیر است.

سخن مفسرین در توجیه آیه

۱ـ اگر قدرت دارید از مرگ فرار نمائید و به اقطار آسمانها و زمین فرار کنید، لکن نتوانید، مگر به استیلا و سلطنتی که من بشما عطا کنم و چنین تسلطی برای شما نیست .
و معنی سلطان قوّتی است که انسان بر چیزی استیلا یابد و چنین قوتی برای شما نیست هر جا روید مرگ ملازم شما است.

۲ـ در روز قیامت ملائکه گرداگرد اهل محشر صف کشند و زبانة آتش جهنم به آنان احاطه نماید و منادی ندا کند، ای آدمیان و پریان، این عرصة محشر است، اگر توانید بیرون روید، لکن نمی توانید بیرون روید مگر به حجت و برهان، و شما را برهانی نیست .

۳ـ اگر قادرید بیرون روید از اقطار آسمانها و زمین تا عالم شوید بآنچه در ملکوت علوی و سفلی است بیرون روید لکن قادر نیستید بیرون روید مگر به بیّنه و حجتی که خدا بشما کرامت فرماید.(ابن عباس).

و غیر این از توجیهات دیگر راجع به این آیه از مفسرین که نقل شده ، و لاکن قطع نظر از ظاهر آیه ، آن توجیه سوم مناسب تر بنظر می آید، چون در این زمان که می بینیم اروپائیها که بقدرت علم و اختراع وسائل و اسبابی فراهم نموده اند و در شرف عروج به اطراف آسمانها و کرات می باشند ممعنی ظاهر آیه به خوبی نمایان میگردد دیگر محتاج به این توجیهات نیستیم. و در آیه بعد می فرماید:
« فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
اشاره به اینکه خداوند قدرت و قوّتی در بشر نهاده و همچنین در جن که به قوت علم و عمل سلطنت و استیلاء پیدا نمایند، که اراده کنند عروج به آسمانها نمایند ، پس چگونه شکر خدا و ولی نعمت خود را بجا نمی آورید.

آری باز در این جا دو گروه را مخاطب ساخته می گوید: پس کدامین یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید؟! درست است که تهدید فوق به ظاهر در مسیر مجازات و کیفر است، ولی از آنجا که ذکر آن هشداری است به همه انسانها و عاملی است برای اصلاح و تربیت، طبعاً‌ لطف و نعمتی محسوب می شود. و اصولاً‌ وجود حساب در هر دستگاه نعمت بزرگی است .