دو بهشت موعود برای کسانی است که دارای دو صفت باشند خوف و بندگی

دو بهشت موعود برای کسانی است که دارای دو صفت باشند خوف و بندگی
از مجموع اینها استفاده می شود که دو بهشت موعود برای کسی است که دارای دو صفت باشد یکی از عظمت خدا و بزرگواری او بترسد؛ و دیگر‌، در مقام بندگی پایداری نماید.
و خوف از خدا منوط به معرفت است، کسی که خدا را (به علم الیقین یا بعین الیقین) نشناسد هرگز خوف و خشیت بر وی غالب نمی گردد. و در مقام بندگی استقامت و پایداری نمی نماید. و معرفت چون امر روحانی است، و بایستی جزای عمل در خور عمل باشد اینست که جزای او بهشت روحانی است.
و ایستادگی در عمل چون به عمل جسمانی تمام می گردد جزای آن بهشت جسمانی است.
آری، خوف و خشیت منوط به معرفت است.، و قیام و ایستادگی در مقام اطاعت کسی را است که در طریق بندگی و اطاعت و فرمانبری ثابت ، و با متانت و استقامت باشد. و چنین موهبتی کسی را میسّر است که معارف وی از (علم الیقین) تجاوز نموده و (به عین الیقین یا حق الیقین) رسیده ؛ و آنان (سابقین) هستند که درباره آنها است
« وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ * فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ » (واقعه/۱۰-۱۲)
و پيشى گيرندگان [به اعمال نيك] كه پيشى گيرندگان [به رحمت و آمرزش] اند ،«۱۰» اينان مقربان‏اند ،«۱۱» در بهشت‏هاى پر نعمت‏اند .
و نیز درباره آنان است، (روح و ریحان و جنه نعیم) البته چنین اشخاصی نه فقط در آخرت بلکه می توان گفت اینان در همین دنیا نیز دارای دو بهشت هستند، بهشت روحانی و بهشت جسمانی، زیرا روحاً‌ و جسماً همیشه از الطاف الهی و نظر بوجه الکریم، محفوظ و شادمانند و در باره آنان صادق آید قوله تعالی (للذین احسنوا الحسنی و زیاده)
از بعضی از عرفاء ‌است که: دو بهشت یکی بهشت همین دنیا است و آن لذت مناجات و آن حظوظ و لذائذی است که عارفین را از قبل مناجات و کشف حقایق و واردات قلبی میسر می گردد. و دیگر بهشت موعود که در عالم آخرت از آن کامیاب می گردند.
همه این معانی ممکن است در آیه جمع باشد، و آنچه مسلم است خداوند باغهای متعددی از بهشت در اختیار بندگان صالح می گذارد که در آن رفت و آمد دارند، و دوزخیان در میان آتش و آب گرم و سوزان در طوافند، و اینها در باغهای بهشت، پس به دنبال این نعمت بزرگ همگان را خطاب ساخته و می فرماید: «فبای آلاء ربکما تکذبان»