دو بهشت دیگر با اوصاف شگفت آور

آیات ۶۲ تا ۶۷
وَمِنْ دُونِهِمَا جَنَّتَانِ ﴿٦٢﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿٦٣﴾مُدْهَامَّتَانِ ﴿٦٤﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿٦٥﴾ فِيهِمَا عَيْنَانِ نَضَّاخَتَانِ ﴿٦٦﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿٦٧﴾
و جز آن دو بهشت ، دو بهشت ديگر [هم] هست .«۶۲» پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى‏كنيد ؟«۶۳» آن [دو بهشت ديگر] در نهايت سرسبزى‏اند .«۶۴» پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى‏كنيد ؟«۶۵» در آن دو بهشت همواره دو چشمه جوشان و در حال فوران است .«۶۶» پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى‏كنيد ؟«۶۷»

دو بهشت دیگر با اوصاف شگفت آور
در ادامه بحث گذشته که پیرامون دو بهشت خائفان با ویژگیهای والا سخن می گفت: در این آیات از دو بهشت سخن می گوید: که در مرحله پائین تری و طبعاً برای افرادی است که در سطح پائین تری از ایمان و خوف از پروردگار قرار دارند، و به تعبیر دیگر، هدف بیان وجود سلسله مراتب به تناسب ایمان، و عمل صالح است اول می فرماید:
« وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ »
و پائین تر از آنها دو بهشت دیگر است. دو بهشت دیگر با اوصاف شگفت انگیزی
برای این جمله دو تفسیر ذکر کرده اند. تفسیر اول همان که در بالا گفتیم، تفسیر دیگر: تعبیر من دونهما جنتان، یعنی غیر از آن دو بهشت، دو بهشت دیگر برای همان مؤمنان است که به عنوان تنوع در میان این باغهای بهشتی در گردشند چرا که طبع آدمی تنوع طلب است و از آن لذت می برد. ولی با توجه به لحن این آیات، و همچنین روایاتی که در تفسیر آن وارد شده تفسیر اول مناسبتر به نظر می رسد.
در حدیثی از رسول خدا (ص) در تفسیر این آیه می فرماید: جنتان من فضه، آنیتهما و ما فیها، جنتان من ذهب آنیتهما و ما فیها، دو بهشت که بنای آنها و هر چه در آنها است از نقره است.
و دو بهشت است که بنای آنها و هر چه در آنها است از طلا است، تعبیر به طلا و نقره ممکن است اشاره به تفاوت ارزش مواهب آنها باشد.
از امام صادق (ع) در تفسیر همین آیه فرمود: لا تقولن الجنه واحده، ان الله یقول: « وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ » و لا تقولن درجه واحده ان الله یقول «درجات بعضها فوق بعض» انما تفاضل القوم الاعمال:
نگو بهشت یکی است، چرا که خداوند می فرماید: غیر از آن دو بهشت، دو بهشت دیگر است، نگو درجه واحدی است، چرا که خداوند می فرماید: «درجاتی است که بعضی بالاتر از بعض دیگر است» و این تفاوت به خاطر اعمال می باشد.
روی همین اصل در حدیثی از پیامبر (ص) آمده است: در بهشت از طلا است برای مقربان، جنتان من ذهب للمقربین، و جنتان من ورق لاصحاب الیمین، در بهشت از نقره برای اصحاب الیمین (تعبیر به طلا و نقره ممکن است اشاره به تفاوت مرتبه این دو بهشت باشد).