چگونه از آفاق به خدا میرسیم؟
۱ـ برهان نظم و تناسب
در جهان مجموعه های متناسب و دقیق فراوانی دیده میشود، مثل
نظم موجود در دستگاه های مختلف جانوران و گیاهان و …که امکان تصادفی بودن آن از نظر علمی محال است و با توجه به این نظم که از دقت و علمی زیادی برخوردار است، به وجود ناظمي دارای شعور و علم پی میبریم که این مجموعهها را نظم بخشیده ، آنها را در مسیر خود قرار داده است . این ناظم ذی شعور همان خداوند متعال است.
۲ـ برهان محدودیت
هر چیزی که در این عالم وجود دارد محدود به حدی است و فراتر از حد خودش وجودي ندارد و این شیء محدود، به محدّدی نیاز دارد که خود غير محدود باشد ـ زیرا حد فعلی او یا ناشی از خود شیء است که امر به دست خودش باشد ـ که این خلاف واقع است ـ و یا ناشی از محددی است غیر از حد محدود که او را در این حد قرار داده است این محدد کسی جز خدای متعال نیست .
۳ـ برهان تدبیر
وقتی که به موجودات عالم نگاه میکنیم علاوه بر نظم و تناسب موجود بین موجودات ، میبینیم که عالم تحت تدبير و هدايت مدبري عالم و حکیم است ، به گونهای که هر موجودی را به سوی وظایفش هدایت میکند ، مثل زنبور عسل ، مورچه و …كه همه امور را به صورت غریزی به آنها داده و آنها را هدایت می کند.
و چون تدبیر امور در همه موجودات شیوع و سرایت دارد ، این امر نمیتواند خارج از تدبیر حکیم علیمي باشد ، و این حکیم علیم همان خداوند متعال است .