زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
ضعف ایمان سبب گناه می شود
حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد: خداوند تو را شنوا و بينا آفريد، هم شاد مى‌شوى و هم غضبناك، هم گرسنگى را احساس مى‌كنى و هم سيرى را. ولی مردم به خاطر ضعف ايمان به مقدّر بودن رزق، گرفتار گناه، سرقت، كم فروشى، حرص، بخل و انواع خلافكارى‌ها مى‌شوند. نزول رزق، با حساب و كتاب دقيق است، خداوند می فرماید : اصل و سرچشمه نزد خداست.
«عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ»
هر چه هست خزائن آن نزد ماست و ما جز اندازه های معین آن را فرو نمی فرستیم.
خداوند می فرماید: به پروردگار آسمان و زمين سوگند، اين سخن ما حق است همچنان كه شما سخن مى‌گوييد. (همان طور كه در سخن گفتن خود شك نمى‌كنيد، در گفته‌هاى ما نيز شك نكنيد.).
فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ.
درسومین آیه مورد بحث به سومین بخش از نشانه های عظمت پروردگار و قدرت او بر معاد اشاره کرده می فرماید: “رزق و روزی شما در آسمان است، و انچه به شما وعده داده میشود” (و فی السماء رزقکم و ما توعدون). گر چه در بعضی از روایات اسلامی “رزق” در این آیه به دانه های حیاتبخش باران تفسیر شده که منبع هر خیر و برکت در زمین است .
و ایه ۵ سوره جاثیه نیز موافق ان است که می فرماید:
وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ رِزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
آمد و شد شب و روز و رزقى كه خدا از آسمان مى‌فرستد و زمين مرده را بدان زنده مى‌كند و نيز در وزش بادها عبرتهاست براى عاقلان.
“و ما انزل الله من السماء من رزق فاحیا به الارض بعد موتها” آنچه خدا از آسمان از رزق نازل کرده و به وسیله ان زمینهای مرده را احیاء فرموده است. ولی این معنی میتواند یکی از مصداقهای روشن آیه باشد در حالی که گستردگی مفهوم رزق هم باران را شامل می شود، هم نور آفتاب را که از آسمان به سوی ما می آید و نقش ان در حیات و زندگی فوق العاده حساس است .
و همچنین هوا را که مایه حیات همه موجودات زنده است. اینها همه در صورتی است که “سماء” را به معنی همین آسمان ظاهری تفسیرکنیم ,
ولی بعضی ازمفسران “سماء” را به معنی عالم غیب و ماوراء طبیعت و لوح محفوظ گرفته اند که تقدیر ارزاق انسانها از آنجا می شود . البته جمع میان هر دو معنی ممکن است، هرچند تفسیراول روشنتر به نظر میرسد و اما جمله “ما توعدون”( آنچه به شما وعده داده می شود ) می تواند تاکیدی بر مسئله رزق و وعده الهی در این زمینه بوده باشد.
و یا به معنی بهشت موعود، چرا که در آیه ۱۵″و النجم ” می خوانیم: “بهشت موعود نزد سدره المنتهی در آسمانها است ”
و یا اشاره به هر گونه خیر و برکت یا عذابی است که از آسمان نازل می گردد . و یا ناظر به همه این مفاهیم است ، چرا که جمله ” ما توعدون “مفهومش وسیع و گسترده است.
نکته ها
آيه «فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ» را چند نوع مى‌توان معنا كرد:
الف: مراد باران باشد كه از آسمان نازل مى‌شود و همچنين نور و ابر و باد و…
ب: مراد آن باشد كه تقدير امور زمينيان در آسمان‌هاست.
ج: رزق ابدى كه بهشت است در آسمان‌هاست.
د: تحقق وعده‌هاى الهى (نزول رحمت يا عذاب) از سمت آسمان است. «مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ» يعنى همان اندازه كه سخن گفتن شما برايتان محسوس است و واقعيّت دارد، وعده‌هاى الهى نيز همين گونه است، پس در آنها شك نكنيد.
پیام ها
۱ـ نشانه‌هاى قدرت و حكمت الهى در زمين، همراه با پيشرفت علم و كشف اسرار طبيعت، روز به روز آشكارتر مى‌شود. وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ …
۲- آيات و نشانه‌هاى الهى در زمين، بسيار زياد و قابل توجّه است. «وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ» (كلمه «آياتٌ» جمع و نكره آمده كه بيانگر تعدّد و عظمت است.).
۳- خداشناسى، بايد بر اساس يقين و بصيرت باشد. «وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ».
۴- تا روحيه باور در انسان نباشد، نعمت‌ها نشانه خداوند شمرده نمى‌شود. «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ».
۵- مطالعه طبيعت، راه تقويت ايمان و باور توحيدى است. «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»
۶- وجود انسان به قدرى با عظمت است كه خداوند آن را هم رديف كره زمين قرار داده است. “فِي الْأَرْضِ … فِي أَنْفُسِكُمْ”.
۷- خودشناسى، راه خداشناسى است. “آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ … فِي أَنْفُسِكُمْ”.
۸- مشكل اساسى كفّار و بى‌دينان، سطحى نگرى آنان است و خداوند آنان را از اين جهت مورد توبيخ قرار مى‌دهد. «أَ فَلا تُبْصِرُونَ» (بصيرت، به معناى نگاه عميق و دقيق است).
۹- نگاهى كه همراه با بصيرت نباشد، قابل توبيخ و سرزنش است. «أَ فَلا تُبْصِرُونَ» .
چشم بگشا که جلوه دلدار
به تجلی است از در و دیوار
این تماشا چو بنگری گویی
لیس فی الدار غیره دیار (عطار)