پاسخ به چند سوال
۱ـ آیا آنان که به مقام فنا نایل می شوند ،به کنه ذات واجب نیز پی می برند ؟
“«جواب : معنای اینکه کسی به مقام فنا می رسد این نیست که هستی او معدوم می گردد ؛ زیرا عدم محض ، نقص است نه کمال ؛ در حالی که مقام فنا از مراحل نهایی کمال محسوب می شود ، بلکه معنای آن ندیدن خود است . آنان که به این مقام می رسند، ابتدا از دیدن عالَم نجات پیدا می کنند ، انگاه از دیدن خود رهایی می یابند ، سپس از توجه به شهود خود رحلت می نمایند . چنین سالک فانی به مقدار تعیّن خویش، خدا را مشاهده می کند، نه در خور ذات واجب . پس هرگز چنین نیست که به کنه ذات اقدس اله راه یابد.
هر موجود مقیدی نسبت به برتر از خود چنین است ، حتی جبرئیل امین (س) نیز که مقام والایی نزد خدای سبحان دارد، در شب معراج گفت : «لو دنوت انملةً لاحترقت» اگر به اندازه سر انگشت نزدیک شوم می سوزم .
فاصله وجودی رسول اکرم (ص) از جبرئیل هر چند زیاد است ، ولی محدود است، اما فاصله هستی خدای سبحان از آن حضرت ، هر چند صادر اول است، نا متناهی است .
۲ ـ آیا انسان کامل ، یعنی رسول اکرم (ص) که به مرتبه «قاب قوسین» ، بلکه نزدیک تر رسید ، ذات خدا را اکتناه کرد؟. جواب :خير . (بيان شد در قسمت استحالت شناخت ذات).