مقدمات اجابت دعا

مقدمات اجابت دعا

هر دعایی برای رسیدن به استجابت به مقدماتی نیاز دارد .

۱ ـ واقعا خواستن و طلب در وجود انسان پیدا شود.

یعنی تمام ذرات وجود انسان مظهر خواستن گردد، واقعا آنچه می خواهد به صورت یک احتیاج و استدعا و حاجت در آید. فرق است بین خواندن دعا و دعای واقعی ، تا دل انسان با زبان هماهنگی نداشته باشد دعای واقعی نیست ، باید در دل انسان جداً و واقعاً خواست و طلب پیدا شود.

۲ـ شناخت و معرفت نسبت به خدا

شناخت خداوند متعال، یکی از مهمترین شرایط استجابت دعاست . با توجه به روایاتی که در این زمینه آمده است، در می یابیم که بدون تحصیل این شناخت، دعای فرد مستجاب نخواهد شد. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: خداوند عزوجل فرمود: هر که از من درخواست کند، در حالی که بداند من سود و زیان می­رسانم، درخواست او را می­پذیرم.

در روایتی دیگر از امام کاظم علیه السلام نقل شده است که عده­ای به امام صادق علیه السلام گفتند: دعا می­کنیم، اما دعایمان مستجاب نمی­شود! حضرت فرمود: چون شما کسی را می­خوانید که نمی­شناسیدش.(چون همین مقدمات استجابت دعا که که بیان می شود همان معرفت و اخلاص و… رعایت نمی شود).

۳٫ـ اخلاص

اخلاص به معنای پاك و خالص ساختن قصد و نيت از غير خداست و به عبارت ديگر «حقيقت اخلاص آن است كه نيت انسان از هر گونه شرك خفى و جلى پاك باشد.». حضرت علی علیه السلام در این باره می­فرماید: کسی که از سر اخلاص دعا کند، به یکی از این سه چیز دست می­یابد: گناهی آمرزیده ، یا خیری زودهنگام ، یا به تأخیر افتادن شر و گزند.

۴٫ هماهنگی سایر شئون دعا کننده

یعنی آنها با هدف تکوین و تشریع هماهنگی داشته باشند. دل پاک و صاف باشد، «کسب و روزی حلال باشد. مظالم مردم برگردن نداشته باشد». امام صادق می فرمایند: هرگاه یکی از شما بخواهد دعایش مستجاب شود، کار و کسب و راه درآمد و روزی خود را پاکیزه کند و خود را از زیر بار مظلمه هایی که از مردم بر عهده دارد خلاص کند، زیرا دعای بنده ای که در شکمش مال حرام باشد به سوی خدا بالا برده نمی شود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جواب به کسی که به ایشان گفت: دوست دارم دعایم مستجاب شود فرمود: خوراکت را پاک گردان و حرام را وارد شکمت مکن. طبق روایاتی که بیان شد این چنین برداشت می­شود که عمل صالح و لقمه حلال در استجابت دعا به درگاه الهی مؤثر است و کسی که از حرام گوشتی به بدنش برویاند و یا حق کسی بر گردنش باشد و از خدای متعال در خواستی نماید، جوابی نخواهد شنید.

۵٫ یقین به اجابت

ایمان به رحمت بی منتهای ذات احدیت، ایمان به اینکه از ناحیه او هیچ منعی از فیض نیست. ایمان داشته باشد که در رحمت الهی هیچ گاه به روی بنده بسته نمی شود ، نقص و قصور همه از ناحیه بنده است.

امام صادق علیه السلام می­فرماید: چون دعا کنی باید چنان گمان کنی که حاجت تو بر در ایستاده است و داخل می­شود. دلیل این شرط این است که اجابت دارای مراتبی است و ما به تمام مصالح و مفاسد آن آشنایی نداریم و نفس خواستن از خداوند نوعی عبادت و اظهار خضوع در مقابل خداوند است که خداوند این حالت تواضع و اظهار نیاز را بر طبق رحمت واسعه اش بدون پاداش نمی­گذارد.

 

۶٫ حضور قلب

حضور قلب در دعا به معنای توجه کامل به خدای متعال و احساس نیاز به او و خواستن از دل می­باشد. در روایتی امام صادق علیه السلام می­فرمایند: خدای متعال دعایی را که از دل غافل بیرون آید نمی­پذیرد. پس هر گاه دعا کردی، به دلت رو کن، آن گاه به اجابت یقین داشته باش.

۷٫ بریدن از غیر خدا

یکی از اصلی­ترین مقدمات اجابت دعا و شاید از مهم­ترین مقدمات اجابت دعا، انقطاع از غیر خداست. در دعاهایی که از ائمه علیه السلام به ما رسیده، آن بزرگواران تأکید بسیاری بر امید بستن به خدای متعال و نهی از امید بستن به غیر خدا شده است.

چرا که اگر کسی واقعاً به این درجه برسد که هیچ کس به غیر از خدا نمی­تواند حاجت او را برآورده سازد و همه چیز به دست اوست و یقین به این عقیده داشته باشد، هیچ گاه به در خانه کسی به غیر از خدا رجوع نمی­کند؛ چرا که همه محتاج لطف و عنایات او هستند.

بنابراین باید وقت دعا توجه به این نکته داشته باشیم که کسی به غیر خدای متعال نمی­تواند حوائج و مشکلات ما را مرتفع سازد مگر به اذن خدا و با عنایت و لطف او. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می­فرماید: خداوند فرموده است: بی­گمان امید هر مؤمنی را که به غیر من امید بندد، قطع می­کنم.

۸٫مخالف نبودن با سنن تکوین و تشریع

دعا استمداد و استعانت است برای اینکه انسان به هدفهایی که خلقت و آفرینش و تکوین برای او قرار داده ، و یا تشریع و قانون آسمانی الهی، که بدرقه تکوین است- معین کرده، برسد. دعا اگر به این صورت باشد شکل یک حاجت طبیعی به خود می گیرد و دستگاه خلقت به حکم تعادل و توازنی که دارد و هرجا احتیاجی هست فیض و مدد می رسد، او را یاری و کمک می کند. و اما خواستن و طلب چیزی که برخلاف هدف تکوین یا تشریع است، قابل اجابت نیست.

۹٫مورد دعا نتیجه گناه نباشد.

اینکه حالتی که بالفعل دارد و آرزو دارد آن حالت تغییر و حالت بهتری پیدا کند،

نتیجه کوتاهی و تقصیر در وظایف نباشد و به عبارتی دیگر حالتی که دارد و دعا می کند آن حالت عوض شود. عقوبت و نتیجه منطقی تقصیرات و گناهان او نباشد که در این صورت تا توبه نکند و علل و موجبات این حالت رااز بین نبرد آن حالت عوض نخواهد شد.

۱۰٫دعا نباید جانشین فعالیت قرار گیرد

یعنی واقعا مظهر حاجت باشد ؛ در موردی باشد که انسان دسترسی به مطلوب ندارد ، عاجز است ، ناتوان است. اما خداوند کلید حاجتی را به دست خود انسان داده و او کفران نعمت می کند و از به کار بردن آن کلید مضایقه دارد و از خدا می خواهد آن دری را که کلیدش در دست دعا کننده است به روی او باز کند و زحمت به کار بردن کلید را از دوش او بردارد.

البته چنین دعایی قابل استجابت نیست. (مثل بدست اوردن علم و معرفت ) این گونه دعاها را نیز باید از نوع دعاهای مخالف سنن تکوین قرار داد. دعا برای تحصیل توانایی است. دعا در صورتی که خداوند توانایی دست یافتن به مطلوب را به انسان داده است از قبیل طلب تحصیل حاصل است.

دانسته شد ، اصل دعا برای تقرب بسوی خداوند و معبود است ولی دعا و اجابت آن شروط فراوان دارد گفته شد معنای دعا ، فایده دعا ، شرایط پیش از دعا که ده شرط بیان شد و حال به چند شرط در هنگام دعا اشاره می شود:.