خدا صاحب هر خیر و برکتی است

خدا صاحب هر خیر و برکتی است

 

ببینید امام(ع) چگونه راه درست کار کردن را به ما یاد می‌دهد. اگر در ماه رجب بعد از هر نماز دعای «یا مَن أرجُوهُ لِکلِّ خَیرٍ» را با حضور قلب بخوانی و بعد از دعا، سراغ کسب و کار و روزی یا تربیت فرزندان ، و یا حل مشکلات زندگی یا درمان بیماری بروی، در این صورت ، این دعا به تو یاد می‌دهد که‌ای انسان، بیش از حد به سعی خود متکی نباش. سعی و تلاش واجب است، ولی همه خیرها از جانب خداست.

اگر چنین شد، وقتی سراغ رئیس، دکتر، یا برای حاجتی می‌رویم یا به کار خانه و دیگر امور زندگی‌مان می‌پردازیم، اینها را همه چیز نمی‌دانیم، بلکه به چشم وسیله به اینها نگاه می‌کنیم. آنها اسباب و وسیله هستند خدایا مسبب الاسباب تویی .

«یا مسبب الاسباب و یا مفتح الالباب افتح باب قلوبنا بنور الایمان و اجلنا من اهل النجات و ارحمنا برحمتک الواسع یا ارحم الراحمین و صلی الله علیه محمد و اله الطاهرین» .

 

ایمنی از خشم خداوند

 

«یا مَن أرجُوهُ لِکلِّ خَیرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.»

به خدا می‌گوییم: خدایا! ما در همه بدی‌ها و مشکلات و بلاها خود را از خشم و غضب تو در امان می‌بینیم.عبارت روشن است. می‌گوید: خدایا! ای کسی که در همه بدی‌ها از خشم او در امانیم.

این قسمت به توضیح نیاز دارد، زیرا می‌دانیم که ناامیدی از رحمت خدا و احساس ایمنی از خشم او، دو گناه از گناهان کبیره به‌شمار می‌آیند. خواهش می‌کنم دقت فرمایید، عزیزان! این‌ها جزو معارف دینی ماست و باید اینها را بدانیم. ده‌ها سال است که این دعاها را می‌خوانیم. باید بدانیم چه معانی و چه گنجینه‌های گرانقیمتی در این دعاها هست. روزانه چند مرتبه این جملات را می خوانیم «یا مَن أرجُوهُ لِکلِّ خَیرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.».

شرحی بر «ٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.».

ایمنی از خشم خدا یعنی چه ؟

 

این است که انسان مطمئن باشد که عذاب و اذیتی به او نخواهد رسید و بی‌خیال و آسوده‌خاطر باشد،

این گناهِ کبیره است. ناامیدی از رحمت خدا هم از گناهان کبیره است. امیدواری و مطمئن بودن هم درست نیست پس «نه امیدوار و نه نا امید» بلکه باید بین خوف و رجاء بود. انسان ناامید، امیدی به آینده ندارد، لذا همه چیز را تمام شده می‌بیند. چنین می‌پندارد که رحمت خدا شامل حال او نخواهد شد و در توبه به روی او بسته است.‌ این حالت خطرناکی است، احساسی شیطانی است. تا وقتی انسان زنده است، خوف و رجا را باهم دارد.

خوف و رجا دو عامل‌اند که باید همیشه در وجود انسان باقی بمانند. انسان ناامید از رحمت خدا، گنهکار است. زیرا انسان تا وقتی زنده است و درِ توبه باز است، می‌تواند هر لحظه که بخواهد، به توبه پناه آورد. انسان نباید احساس ناامیدی و نیز احساس امنیت داشته باشد. نباید مطمئن باشد که همه چیز تمام شده و راه بازگشت ندارد، یا جای خود را در بهشت بداند و خیالش آسوده باشد. این فکر خطرناکی است.

سؤال : اگر احساس امنیت از خشم خدا گناه است؟ چگونه دعا می‌گوید: «وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ»؟ حقیقت آن است که وقتی گرفتار خشم و غضب خدا می‌شویم، منشأ آن مکر و شر و عذاب خدا نیست، بلکه همه بدی‌ها و شرها و بلاها از جانب خود ماست، نه از جانب خدا.

چرا؟ زیرا خداوند خالق ماست و ما را دوست دارد. و از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است. و نیز نسبت به ما از پدر و مادر دلسوزتر است. چگونه می‌تواند ما را عذاب کند؟ این با عقل جور درنمی‌آید. پس مساله عذاب چیست؟ این ما هستیم که با دست خود، خودمان را گرفتار عذاب می‌کنیم.

اینجا توضیحی لازم است که اگر دیدیم کسی گرفتار است زود نگوییم حتما گناهکار بوده است ، چون بعضی گناهان شخصی و پاره ای از گناهان اجتماعی و یا حتی عالمی هستند . و انواع گناهان هم فرق می کند. مثلا نیامدن باران و خشکسالی ممکن است کشوری را در گیر کند ولی این ویروس کرونا که عالم گیر شد . همه عالم را گرفتار کرد.

در روایات به ما دستور داده شده اگر گرفتاری در زندگی پیش امد زیاد استغفار کنید. چرا به سبب اعمال مردم، فساد و عذاب دامنشان را گرفته است؟ جوابی دارد که بیانگر رحمت و لطف خداست: «تا به آنان جزای بعضی از کارهایشان را بچشاند، باشد که بازگردند.». در سوره روم می خوانیم:

ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

به سبب اعمال مردم، فساد در خشكى و دريا آشكار شد تا به آنان جزاى بعضى از كارهايشان را بچشاند، باشد كه بازگردند.

(همیشه چنین بوده است که) تباهی و خرابی در دریا و خشکی به خاطر کارهائی پدیدار گشته است که مردمان انجام می‌داده‌اند. بدین وسیله خدا سزای برخی از کارهائی را که انسانها انجام می‌دهند بدیشان می‌چشاند تا این که آنان (بیدار شوند و از معاصی) برگردند.

مثَل این بلاها و مشکلاتی که از ناحیه خدا به ما می‌رسد، مثَل پدر و مادر دلسوز و مهربان در تربیت و تأدیب فرزندانشان است. مادر فرزندش را می‌زند، و احیاناً نفرین می‌کند، ولی آیا بدی او را می‌خواهد؟ این همه داد و فریاد بر سر فرزندش، تنها به این منظور است که او تربیت شود و ادب یاد بگیرد.

بنابراین، شر و عذاب از جانب خدا نیست. خدا ، به کسی ضرر نمی‌زند، خشم نمی‌گیرد و عذاب نمی‌کند. اینها همه از جانب خود ماست، بلاهایی که دامنگیرمان شده، نتیجه کارهای ماست. بلاهایی که در روز قیامت گرفتارشان خواهیم شد، تجسم اعمال ما در این دنیاست. و نیز ممکن است در این بلاها و مشکلات خیر عظیمی نهفته باشد .

بدبختی و فقر و تفرقه و مرضی که جامعه ما دچارشان است، از کار من و تو، از سعادت و بدبختی و عمل من و تو و امثال من و تو ناشی می‌شود. الان این مرض کرونا بلایی عالمگیر شد. بشر غافل شده و از خدا دور شد ، و بخودش مغرور شد ، به علم خود ، به قدرت خود ، به امکانات خود ، یک فیروس کوچک دنیا را به زانو در آورد .

بنابراین، از خداوند متعال که هر خیری را از او امید داریم و از هر شری نزد او احساس امنیت می‌کنیم، شری صادر نمی‌شود. منشأ همه شرور خودمان هستیم. این است معنای جمله «وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍ.»

چند نکته قابل توجه

 

چه کسانی در این ماه امیدوار باشند؟

۱-« وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَر» و از خشمش در هر شرّی ایمنی جویم . یعنی چی ؟ یعنی در این ماه ، خداوند تبارک و تعالی بساط سخط – بساط غضب الهی – رو کلاً تعطیل می کند چه قدر فرصت عجیبیست . بعضی وقتها بعضی فرصتهایی که در ماه رجب هست ، اگر دقت کنیم در خیلی از شب های مهم سال هم نیست.

اگر در این دعاهایی که از ائمه(ع) به دست ما رسیده، دقت کنیم، می‌بینیم که در آن، معارف هست، استغفار هست،‌ معرفت حقایق دینی هست و انسان با این دعاها سطح معنویت خود را بالا می‌برد. باید در این دعاها تدبر کرد ، تامل کرد ، تا بتوان سطح معنویت خود را بالا برد این فرصتی است.

وقتی درمانده می‌شوی و‌ اسباب عادی بی‌اثر می‌شود و همه توان خود را به کار می‌گیری و به نتیجه نمی‌رسی، ‌وقتی مردم تو را تنها می‌گذارند و دوستانت ول می‌کنند و از تو دور می شوند،‌ اینجاست که باید به خدا رو کنی چنان‌که قرآن مجید می‌گوید: «ای آنکه درمانده را چون بخواندش، پاسخ می‌دهد و رنج از او دور می‌کند.» ، و خود می فرماید:

أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ

آيا آن كه درمانده را چون بخواندش پاسخ مى‌دهد و رنج از او دور مى‌كند و شما را در زمين جانشين پيشينيان مى‌سازد. آيا با وجود اللّه خداى ديگرى هست؟ چه اندك پند مى‌گيريد. بنابراین، خواندن دعا و آشنایی با تفسیر آن موجب هدایت و افزایش شناخت است و بهترین توشه زندگی است.

خیر کثیر در برابر عمل ناچیز

«یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ»؛ یعنی ای کسی که در مقابل کمِ ما بسیار می‌بخشی!

این قسمت از دعا خیلی حرف دارد ، باید گفت خداوند تبارک و تعالی همیشه این چنین است نه فقط در این ماه ، یعنی شما با این خدا معامله می کنید ، آن خداست که وقتی خیلی کم می بری ، خیلی زیاد عکس العمل نشون می ده.

نکته قابل توجه

 

باید چیزی را در راه خدا بدهی که منتظر گرفتن باشی ، کمی بدهی که زیاد بگیری ما فقط میخواهیم بگیریم!!! باید از انچه خدا بما داده بدهیم خدا چند برابر عطا می فرماید . (مال و قدرت علم و نیرو و توانایی و …در راه خدا به بندگان خدا بدهیم بعد بگوییم : «یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ». پس، “این خدا” را بیشتر بشناسیم و با او اُنس بگیریم و راز و نیاز کنیم .

در سوره انعام می خوانیم:

مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ۖ وَمَن جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ

(هرکس کار نیکی انجام دهد (پاداش مضاعف، از دریای جود و کرم خداوند معظّم) ده برابر دارد، و هرکس کار بدی کند، جزای او (به سبب عدل و داد یزدان) جز هم‌سنگ و هم‌سان آن داده نمی‌شود و به (اینان با افزایش کیفر، و به آنان با کاهش پاداش از) ایشان ظلم و ستم نمی‌گردد. این کم را به چه کسی تقدیم کرده‌ایم؟ به خودمان؟ اگر انسان متوجه باشد، می‌بیند که بیشتر از هر کسی خودش در حق خودش ظلم می‌کند.

کار خیر توفیق الهی است

 

خداوند در مقابل عمل ناچیز ما، پاداش فراوانی می‌دهد. «هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش دهند.» یک عمل انجام می‌دهی و ده برابر آن پاداش می‌دهد. از طرفی وقتی آن یک حسنه را انجام می‌دهی، آیا با توان و نیروی خودت انجام می‌دهی؟ هرگز!

ما هیچ نیرو و توانی از خود نداریم؛ خداست که به ما توانایی و حیات و رشد و تحرک و آگاهی می‌دهد و خیر و خوبی را به ما الهام می‌کند، پس همه خیرها از طرف اوست. حتی برداشتن این یک قدم و انجام دادن این یک حسنه هم به حول و قوه اوست. با این همه ده برابر پاداش می‌دهد. به این نغمه گوش دهید، این عبارتی که امام(ع) به ما یاد داده است به این شکل که بعد از هر نماز می‌خوانیم: «یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ.»

ای مردم، کجا می‌روید؟ به که پناه می‌برید؟ یک عمل انجام می‌دهید، آن هم با عنایت و کمک خدا، و ده برابر پاداش می‌گیرید و با این حال، حاضر نیستید حتی این یک گام را هم بردارید. اگر اینها را میدانیم پس چرا اغلب مردم عملی برای خدا انجام نمی‌دهند؟