فتنه ها و امتحان ها
فتنه ها و امتحان ها
این آیه با اشاره به قوم موسی، بنوعی وضعیت تمامی جوامع دینی را ترسیم می‌کند . بر اساس گزارش‌های قرآن کریم قوم بنی‌اسرائیل اولین گروه در تاریخ بشر هستند که توانستند یک جامعه دینی موحد تشکیل دهند و در حدیث نبوی آمده است : «که شما هم همه کارهای آنها را تکرار خواهید کرد».
این آیه نشان می‌دهد همین که جامعه دینی تشکیل شد و عده‌ای پیدا شدند که ادعای ایمان کردند، خدا آنها را با امتحانات پیچیده (فتنه) می‌آزماید، در سوره عنكبوت می فرماید:
«أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ» (آيا مردمان گمان برده‌اند همين كه بگويند ايمان آورده‌ايم ( و به يگانگي خدا و رسالت پيغمبر اقرار كرده‌ايم ) به حال خود رها مي‌شوند و ايشان ( با تكاليف و وظائف و رنجها و سختيهائي كه بايد در راه آئين آسماني تحمّل كرد ) آزمايش نمي‌گردند ؟ ! « لا يُفْتَنُونَ »: آزمايش نمي‌گردند؟. مورد امتحان واقع نمي‌شوند؟
و نیز در سوره بقره می فرماید:
«وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ»
و قطعاً شما را با برخي از ( امور همچون ) ترس و گرسنگي و زيان مالي و جاني و كمبود ميوه‌ها ، آزمايش مي‌كنيم ، و مژده بده به بردباران .
نکات آیه: « لَنَبْلُوَنَّكُمْ » : بيگمان شما را مي‌آزمائيم . « الأَنفُسِ » : جانها . كسان . اشخاص .
و نیز در سوره بقرة آيه ۲۱۴ می خوانیم :
«أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِكُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَزُلْزِلُواْ حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِيبٌ ».
آيا گمان برده‌ايد كه داخل بهشت مي‌شويد بدون آن كه به شما همان برسد كه به كساني رسيده است كه پيش از شما درگذشته‌اند ؟ (شما كه هنوز چنين رنجها و دردهائي را نديده‌ايد و بايد چشم به راه تحمّل حوادث تلخ و ناگوار در راه كردگار باشيد و بدانيد: نخست رنج سپس گنج.
زيانهاي مالي و جاني ( و شدائد و مشكلات ، آن چنان ملّتهاي پيشين را احاطه كرده است و) به آنان دست داده است و پريشان گشته‌اند كه پيغمبر و كساني كه با او ايمان آورده بوده‌اند، (هم‌صدا شده و ) مي‌گفته‌اند: پس ياري خدا كي ( و كجا ) است؟ !.( ليكن خدا هرگز مؤمنان را فراموش ننموده است و پس از تعليم فداكاري به مؤمنان و آبديدگي ايشان كه رمز تكامل است ، به وعده خود وفا كرده و بديشان پاسخ گفته است كه: ) بيگمان ياري خدا نزديك است.
نکته های آیه : تنگدستي، ضرر و زيان. « زُلْزِلُوا »: به تكان افتاده‌اند . پريشان و آشفته گشته‌اند . « مَتَيا نَصْرُ اللهِ ؟ » : ياري خدا كي خواهد بود ؟ البتّه اين سخن به صورت درخواست ياري و حصول مدد كردگاري بيان شده است و جنبه تمنّا و تقاضا را داشته است .
زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي