آیا بعد از پیامبر (ص) دین اسلام نیاز به حافظ و مفسر نداشت؟

آیا بعد از پیامبر (ص) دین اسلام نیاز به حافظ و مفسر نداشت؟

چگونه می‎توان پذیرفت که یک دین جاودانی و جهانی که مشتمل بر تمامی معارف اصلی، اصول اخلاقی و احکام فرعی در تمام ابعاد فردی و اجتماعی است، برخلاف تمامی قوانین که نیاز به مفسر و نگهبانی دارد، به یک حافظ و مفسر نیازی نداشته باشد و جامعه اسلامی از بین تمامی جوامع مستثنا بوده و محتاج به هدایت گر و پیشوا نباشد؟

به عبارت دیگر با توجه به ختم رسالت در دوره رسالت حضرت محمد(ص) و جهانی بودن دین اسلام، چه تدبیری برای مصونیت این دین جهانی و خاتم از سوی بنیادگذار آن اندیشیده شده است ؟ منطقا هر فرد خردمندی که به امر مهمی اقدام می‎کند، و هدف مهمی را تعقیب می‎کند، آن هم با هزینه های بسیار زیاد، به نحوی باید ادامه مسیر را تا رسیدن به اهداف خود مد نظر داشته باشد و برای آن برنامه ریزی کند.

این موضوع از چند فرض خارج نیست:

۱ – دین اسلام محدود به عمر شریف حضرت رسول (ص) بوده است و برای پس از آن هیچ تدبیری نیندیشیده است.

۲ – مسلمانان در دوران حیات پیامبر(ص) به حدی از بلوغ فکری و علمی رسیده بودند که می‎توانستند بر اساس قرآن و سنت تکلیف خود را بدانند و نیازی به پیشوای دینی نداشتند.

۳ – انتخاب پیشوا به عهده مسلمانان گذاشته شد.

۴ – این وظیفه پیامبر(ص) بود که برای پس از خود چاره ای بیندیشد و برای تداوم حرکتی که آغاز کرده برنامه ای طرح کند و بر اساس آن عمل نماید.
فرض اول باطل است. این فرض مستلزم انجام کار لغو و بیهوده ای است. آن همه زحمت و فداکاری و بعد رها کردن امور به حال خود منطقی نیست و با ادعای خاتمیت و با اصل فلسفه دین سازگار نیست.

فرض دوم نیز درست نیست؛ زیرا واقعیت تاریخی، خلاف آن را اثبات می‎کند. اختلافات گاه خونین پس از رحلت پیامبر(ص) در امر زمامداری و امور سیاسی مسلمانان نشان می‎دهد که چنین بلوغ فکری در مسلمانان وجود نداشته است.

فرض سوم عملی نبود. چرا که همه امت بر روی یک شخص با توجه به خصلت های قبیلگی و رقابت های فامیلی اتفاق نداشتند و هر گروهی دنبال یک شخصی راه می‎افتادند. بگو مگوهای رخ داده در سقیفه خود بهترین شاهد بر این مطلب است؛ و می‎دانیم شخصی که در سقیفه با او بیعت شد، همه امت با او بیعت نکردند.

به علاوه امامت تداوم نبوت و رسالت است و باید فردی شایسته برای چنان مقامی برگزیده شود؛ و بر فرض مسلمانان مسؤول انتخاب امام بودند، آنان از کجا و چگونه تشخیص می‎دادند که چه کسی می‎تواند عهده دار آن امر خطیر شود؟.