فلسفه بلاها و سختی ها 

فلسفه بلاها و سختی ها

افراد و انسان‌ها سه دسته هستند.:

۱. عدّه اى از افراد، با اطاعت و پذيرفتن حق و پيروى از دوستان خدا، روح و قلب خود را از زنگار تن و تيرگى ماديات و هوس هاى زودگذر نجات مى دهند. بت هاى دروغين از بت مال و مقام، زن و فرزند و فاميل، شهرت، علم، كمال و به طور كلّى همه اسباب را مى شكنند و آماده خُردكردن بت بزرگ يعنى وجود جزئى خود هستند و به زبان حال و قال مى گويند:

«و الهكم اله واحد لا اله الّا هو».(۸۷)

«خداى شما يكى است و هيچ خدايى غير از ذات لايزال خداوند علىّ اعلى نيست».

«اله» در لغت به معناى كسى يا چيزى است كه انسان را به حيرت وامى دارد و دل و روح شخص را به خود جذب كرده، خاضع و خاشع مى گرداند.

مؤمنان به تبعيت از كتاب آسمانى قرآن مى گويند: هر كس و هر چيز شما را به شگفتى مى اندازد هيچ تأثير و كمال مستقلّى از خود ندارد بلكه كار و اثر در دست خداوند است. اين اشخاص و اشياء از خود چيزى ندارند، وجودشان، حياتشان، قدرتشان و علمشان از خداوند است. اگر زيبايى و جمال است از حيات و وجود خداوند است كه خداوند تنها حىّ است و حيات هر جا كه باشد مال اوست.

«هو الحيّ لا اله الّا هو».(۸۸)

«تنها او زنده است، هيچ خدايى جز او نيست».

و اگر معبود شما قدرت است، قدرت هر جا كه باشد مال اوست چنانكه خود فرمود:

«أنّ القوّة للَّه جميعاً».(۸۹)

«به درستى كه تمامى قدرت از آن خداوند است».

و اگر معبود شما علم است، منشأ علم ذات خداوند است، چنانكه خود فرمود:

«هو اللَّه الذي لا اله الّا هو عالم الغيب و الشهادة».(۹۰)

«اوست خدايى كه جز او خدايى نيست، اوست كه پنهان و آشكار را مى داند».

اوست كه هم پنهانى ها را مى داند و هم آشكار را و هر كسى هر چه مى داند، آن علم، مال خداوند است.

«و اللَّه هو الغني الحميد».(۹۱)

اصلاً غنا و بى نيازى مال خداست. هر كسى خود مى داند كه از جهت يا جهاتى نقص دارد و خلاصه هم خود مى گويد و مى فهمد و هم به ديگران مى فهماند (البته اگر بخواهد).

«قل اللّهمّ مالك الملك تؤتي الملك من تشاء و تنزع الملك ممّن تشاء و تعزّ من تشاء و تذلّ من تشاء بيدك الخير انّك على كلّ شي ء قدير».(۹۲)

«بگو: خدايا تو مالك حقيقى هر چيز و همه كس هستى. به هر كس بخواهى مال و قدرت مى دهى و از هر كس بخواهى مى گيرى. هر كه را بخواهى عزيز مى كنى و هر كه را بخواهى ذليل مى كنى. منشأ خير و خوبى تو هستى و بر هر چيز توانايى».

اين اشخاص هر چه بخواهند از خدا مى خواهند و دعاى آنها به سوى پروردگار است و به طور قطع مستجاب است، چرا كه وعده خداوند علىّ اعلى حقّ و صدق است.

۲. و امّا ديگران كه نخواستند و قهراً نتوانستند بت ها را بشكنند و فكرشان و ذكرشان به اسباب و در اسباب است، جز محسوسات نمى بينند و نمى شنوند و نمى چشند و نمى بويند. رفع گرسنگى و تشنگى را تنها به خوراك و آب مى دانند. رفع مرض را تنها به دكتر و دارو، مشكل گشا را مال، عزّت را به مقام، و مدح وذمّ خلق را مؤثّر در زندگى افراد مى دانند.

اينان اگر خدا را بخوانند، خداهاى دروغين را مى خوانند، امّا در هر صورت انسانند و خداوند از رگ گردن به آنها نزديك تر است و مخلوق او هستند، و خدا مى خواهد كه به سوى او بيايند البته به اختيار، امّا خود را اسير كردند و ديگر نمى توانند به صورت عادى خداى راستين را درك كنند مگر تحوّل ناگهانى در آنها پيدا شود.

آرى، تحوّل ناگهانى! اين تحوّل به وسيله بلا و سختى و تنگى و فقر و بيچارگى كه براى رفع آنها كارى از دست كسى برخاسته نيست پيش مى آيد. بعضى از اين بلاها موجب مى شود كه از ميان حجاب ها، روزنه اى به سوى حضرت ربّ الارباب پيدا شود و شخص درمانده خدا را بخواند و گشايش را ببيند. در اين ميان، بعضى از افراد به خود مى آيند و راه يافته مى شوند، امّا عدّه اى ديگر باز هم فراموش مى كنند و ظلم و طغيان و كجروى را دنبال مى نمايند. اين افراد زيانكار خواهند بود.

۳. يك نوع ديگر از گرفتارى ها، بلاها و سختى هايى است كه براى مؤمنين عادى پيش مى آيد كه خدا را مى خواهند و وجه خدا (كه اولياى اويند) را طالبند و كار هم مى كنند، امّا تنبل و كسل هستند و خداوند براى اينكه سرعتشان بيشتر شود آنها را گرفتار مى كند تا خدا و وجه خدا را بخوانند و به مطالبى دست يابند و بيشتر در فكر عاقبت كار باشند. حال اين حكايت را بخوانيد: