مفهوم شناسی ولایت
مفهوم شناسی ولایت
“ولایت” از “ولی” به معنای قرب و کنار هم قرار گرفتن است. و نیز “ولایت” به معنای نصرت و “ولایت” به معنای سرپرستی و تدبیر امور است. بر خداوند از آن جهت که مدبر امور است ولی اطلاق میشود. کلمه ولی و ولایت از یک نحو تصرف در امور دیگران حکایت دارند؛ زیرا دو چیز که کنار یکدیگر و متقارب باشند، از نوعی تأثیر و تصرف در دیگری خالی نیستند. معناهای متعددی برای مولا گفته شده است.
قرار گرفتن شخص در کنار دیگری به منظور تصدی برخی از شئون و جبران کاستی های او را ولایت میگویند. مقصود پیامبر(ص) از جمله “من کنت مولاه فعلی مولاه” اثبات ولایت در تصرف و اولویتی است که در آیه «النبی أولی بالمؤمنین من أنفسهم » ذکر شده و ظاهرا هر دو جمله به یک معناست. اگر پیامبر(ص) صرفا در صدد بیان دوستی علی (ع) بود، لازم نبود حق اولویت خود را به مؤمنان بیان کند، و اعلام دوستی آن چنان اهمیتی نداشت که در غدیر خم برای آن صد و بیست هزار نفر را در وسط بیابان نگاه دارد.
در روایت دیگری که از آن حضرت نقل شده چنین آمده است: «ان علیا منی و انا منه و هو ولی کل مؤمن “بعدی”» می فرماید: «بی گمان علی از من است و من از او هستم، علی ولی هر مؤمنی پس از من است». عبارت “بعدی” این احتمال را که ولی به معنای محبت باشد رد میکند؛ زیرا محبت به پس از ارتحال پیامبر(ص) اختصاص ندارد؛ در حالی که اگر به معنای سرپرستی باشد، ایراد برطرف شده و معنا کامل است؛ چون خود پیامبر(ص) در زمان حیاتش چنین نقشی را دارد و با وجود او به دیگری نیازی نیست. .