چرا علی حقش را نگرفت؟

چرا علی حقش را نگرفت؟

سؤال: اگر ولایت و سرپرستی مؤمین و خلافت بعد از پیامبر (ص) در روز عید غدیر به امام علی (ع) واگذار شد چرا وی بعد از غصب خلافت سکوت کرد و حقش را نگرفت؟

جواب: امام علی (ع) برای پس گرفتن خلافت پیامبر (ص) که یک منصب الهی بود و حق امام علی (ع) بود و در روز عید غدیر سرپرستی مسلمین و خلافت بعد از پیامبر (ص) از طرف خداوند به وی واگذار شده بود، تلاش های فراوان کرد.

اما بخاطر نداشتن طرفداران کافی و اهمیت حفظ وحدت جامعه اسلامی و دوری از تفرقه و جلوگیری از سوء استفاده دشمنان اسلام و… امام علی (ع) مجبور شد سکوت اختیار کند و از اعتراض ها دست بردارد.

امام علی (ع) در نهج البلاغه در این زمینه می فرماید: «چون دیدم ابوبکر پیشدستى کرد و خلافت را در بر گرفت من در برابر آن خود را کنار کشیدم و پیوسته در این اندیشه بودم که آیا بدون داشتن یار و یاور به مخالفان حمله کنم یا بر این تاریکى کور، صبر نمایم؟

سرانجام دیدم بردبارى و شکیبایى در برابر این مشکل، به عقل و خرد نزدیکتر است؛ لذا شکیبایى پیشه کردم . این در حالى بود که گویى چشم را خاشاک پر کرده و استخوان، راه گلویم را گرفته بود چرا که با چشم خود مى دیدم میراثم به غارت مى رود» . .

طرح چند سؤال

چه دلیل به اصرار، تعهد و پای بندی به ولایت علی و سایر ائمه علیهم السلام وجود دارد ؟! پاسخ متعددی می توان داد، اما چند نکته مهم که در باره همین حقیقت در کلام اهل بیت اشاره شده عبارت است از:

یک: ارتباط قبولی اعمال توام با ولایت ائمه علیهم السلام. چون حضرت رسول (ص) فرمود: «من از بین شما میروم و دو گوهر گرانبها بین شما می گذارم (کتاب الله و عترتی اهل بیتی ) و این دو باهم هستند برای دانستن دین و تکلیف الهی .

دو: پاکی خلقت ما (من ولایتکم طیبا لخلقنا) یعنی ناپاکی خلقت ما را رفع می کند (طهاره لانفسنا) یعنی اگر در نفس ما شرک، استکبار و انانیتی باشد تصفیه می گردد.
سه: رشد و تربیت ، ( وَ تَزکیه لنا) یعنی وقتی انسان پاک شد شرایط رشد فراهم می گردد و تزکیه و رشد در وجود انسان پدید می آید چون بدون ولایت رشد صورت نمی گیرد.

چهار: کفاره گناه ، (کفاره لذنوبنا) تدارک گناهان ما است. چون ایمان در وجود انسان اصل است یعنی وجود مؤمن، اصل ایمان است و وجودش از صفاتش مهم تر است چنانچه صفاتش از اعمالش مهم تر است، پس رویین و ظاهر که اعمال باشد می شود پاکش کرد ، اما اگر درون و نفس ناپاک گردد، پاک کردنش دشوار می شود.
بنابراین ولایت هم ذات انسان را تطهیر می سازد و هم ظاهر و رویین انسان را تطهیر می کند و این کار از کارکرد ولایتی است که از ذات خداوند سر چشمه گرفته است و تَجلِّی یافته است.

سؤال ایا اکمال دین در روز غدیر بوده ؟ به چه دلیل؟
پاسخ: خداوند در آیه ۳ مائده می فرماید: « امروز کافران از ( زوال) آیین شما مایوس شدند، بنابراین از انها نترسید و از ( مخالفت) من بترسید. امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین( جاودان ) شما پذیرفتم» روزی که آیه از آن سخن می گوید دارای چهار ویژگی مهم است:
۱⃣روزی است که باعث یاس و ناامیدی کفار شد .
۲⃣روزی است که مایه اکمال دین شد .
۳⃣روزی است که خداوند نعمتش را بر مسلمانان تمام کرد .
۴⃣روزی است که خداوند راضی شد که دین اسلام دین همیشگی مردم باشد.
ما می گوییم این ویژگی ها کاملا بر حادثه غدیر منطبق است زیرا:
۱ ـ دشمنان اسلام پس از ناکامی در تمام توطئه ها و تلاش ها برای محو اسلام تنها به یک چیز دل بسته بودند و آن این که پیامبر از دنیا برود و پس از ارتحال ایشان با توجه به این که به طور رسمی جانشینی معرفی نکرده است ضربه نهایی را به اسلام وارد کنند چنان که قرآن نقل می کند که می گفتند:« ما انتظار مرگش را می کشیم» . اما وقتی دیدند که آن حضرت در روز غدیر علی را به طور رسمی به جانشینی خود منصوب کرد تنها روزنه امید انها بسته شد و از نابودی اسلام مایوس شدند.
۲ـ با انتخاب امام علی(ع) ، نبوت قطع و ناتمام نماند. بلکه به سیر تکاملی خود ادامه داد زیرا امامت تکمیل کننده نبوت و در نتیجه باعث کمال دین است .
۳ـ نعمتهای پرودگار با نصب امامت و رهبری پس از پیامبر تکمیل شد .
۴ـ بدون شک اسلام بدون امامت و رهبری یک دین جهان فراگیر و خاتم نخواهد شد . دین خاتم همواره پاسخگوی نیازهای مردم در تمام زمانها باشد و این بدون وجود امام معصومی در هر زمان امکان پذیر نیست .

شان نزول ایه در کتب اهل سنت

سیوطی از ابوسعید خدری نقل می کند که گفت: « هنگامی که پیامبر در روز غدیر علی را به جانشینی خود منصوب کرد و ولایت او را بر مؤمنین اعلام کرد جبرییل ایه « الیوم اکملت لکم دینکم…» را نازل کرد» .
وباز از ابوهریره نقل می کند: « هنگامی که روز غدیر که روز هجدهم ذی الحجه است فرا رسید پیامبر فرمود: هر کس من مولای او هستم علی مولای اوست سپس ایه اکمال نازل شد» .
خطیب بغدادی نقل می کند که ابوهریره به نقل از پیامبر گفت: « کسی که روز هجدهم ذی الحجه را روزه بگیرد معادل روزه شصت ماه برایش ثواب دارد و این روز مصادف روز غدیر است که پیامبر علی را به عنوان مولی معرفی کرد و سپس ایه اکمال نازل شد» .
حافظ ابی نعیم اصفهانی نیز از ابی سعید خدری نقل می کند: « پیامبر در غدیر علی را به عنوان ولی و خلیفه به مردم معرفی کرد ، هنوز مردم متفرق نشده بودند که ایه اکمال نازل شد در این موقع پیامبر فرمود: « الله اکبر بر تکمیل دین، و اتمام نعمت و خشنودی خداوند از رسالت من و ولایت علی» . الحمدلله