مردم تنها به سه چیز تکلیف شده اند
انّما کلّف النّاسُ ثلاثة:
معرفةُ الائمة، و التسلیم لهم فیما ورد علیهم، و الرّد الیهم فیما اختلفوا فیه.
شناخت امامان، تسلیم در برابر آنان ، و رجوع به ایشان هنگام اختلافات. این روایت در واقع در مقام تبیین اصول تکالیف و رسالت های اساسی انسان است که با زبان خاص روایی و ادبیات فرهنگ شیعه بیانگر حقایقی است که ذکر نمودیم. در حقیقت تمام تکالیف و وظایف دیگر به این سه تکلیف اساسی باز می گردد. بر این اساس:
تکلیف اول :
(شناخت و معرفت) که انسان را از حیرت، انحراف، پوچی و بی هویتی نجات می بخشد. و او را به صراط مستقیم الهی وارد می سازد و در استمرار راه توحید و نبوت به پیش می برد. راهش را از مسیر باطل جدا می سازد و به او هویت دینی و انسانی می بخشد.
تکلیف دوم :
(تسلیم) در حقیقت تحقق عملی شناخت و جریان آن در متن زندگی آدمی است. تسلیم چنانچه از عمق و اصالت برخوردار گردد، ایمان، اعتقاد، بیعت، معیت و حرکت در مسیر تکامل را با خود به ارمغان می آورد.
به بیان دیگر، تکلیف نخست انسان را به حقیقت متصل کرده و در راه خدا وارد می کند. و تکلیف دوم او را در این مسیر به پیش برده و به مقصد نزدیک می گرداند.
تکلیف سوم:
نیز همین حقایق را در بعد اجتماعی و سیاسی تحقق می بخشد و از آفات، ابهام ها، موانع، بن بست ها، توطئه ها، انحراف ها، اختلاف ها، زمینه نفوذ و تسلط دشمن و هر آنچه مانع اقتدار، سیادت و پیشرفت جامعه و امت اسلامی است، جلوگیری می کند.
در مجموع، این سه تکلیف حکایتگر و ترسیم کننده همان خطوط اصلی و جایگاه راستین انسان در نظام تشریع الهی برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است که بیان آن گذشت.
این که انسان ها در صورتی به فلاح و رستگاری نایل شده و به هدف خلقت خویش می رسد که:
الف – راهنمای راه را«بشناسد» (معرفت) ؛
ب – به او «ایمان» آورده و معتقد گردد ( ایمان و اعتقاد) ؛
ج – از او «اطاعت» کرده و به او مهر ورزد (تبعیت و دوستی) ؛
د – همیشه با او باشد و حتی لحظه ای نیز رشته اتصال و اطاعت خدا را از او نگسلد