زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
الحزب۶۰سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ﴿١﴾ الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّىٰ ﴿٢﴾ وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَىٰ ﴿٣﴾ وَالَّذِي أَخْرَجَ الْمَرْعَىٰ ﴿٤﴾ فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَىٰ ﴿٥﴾ سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَىٰ ﴿٦﴾ إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۚ إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا يَخْفَىٰ ﴿٧﴾ وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَىٰ ﴿٨﴾ فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرَىٰ ﴿٩﴾ سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشَىٰ ﴿١٠﴾ وَيَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى ﴿١١﴾ الَّذِي يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرَىٰ ﴿١٢﴾ ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَىٰ ﴿١٣﴾ قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّىٰ ﴿١٤﴾ وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ ﴿١٥﴾بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿١٦﴾ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ ﴿١٧﴾ إِنَّ هَٰذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ ﴿١٨﴾ صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ ﴿١٩﴾
سوره اعلى / ترجمه الهی قمشه ای
به نام خداوند بخشنده مهربان
(اي رسول ما) نام خداي خود را که برتر و بالاتر (از همه موجودات) است به پاکي ياد کن(۱) آن خدايي که (عالم را) خلق کرد و (همه را) به حد کمال خود رسانيد. ( ۲ )
آن خدايي که (هر چيز را) قدر و اندازه‌اي داد و (به راه کمالش) هدايت نمود. ( ۳ )
آن خدايي که گياه را سبز و خرم از زمين برويانيد. ( ۴ ) و آن گاه خشک و سياهش گردانيد. ( ۵ ) ما تو را قرائت آيات قرآن چندان آموزيم که هيچ فراموش نکني. ( ۶ )
مگر آنچه خدا خواهد (که از يادت برد) که او به امور آشکار و پنهان عالم آگاه است. ( ۷ )
و ما تو را بر طريقه (شريعت سهل و) آسان موفق مي‌داريم. ( ۸ ) پس (به آيات الهي خلق را) متذکر ساز اگر سودمند افتد. ( ۹ ) البته هر که خدا ترس باشد (به اين تذکر) پند مي‌گيرد. ( ۱۰ ) و آن که شقي‌ترين مردم است از آن دوري گزيند. ( ۱۱ ) همان کس که عاقبت به آتش بسيار سخت دوزخ در افتد. ( ۱۲ ) و در آن دوزخ نه بميرد (تا راحت شود) و نه زنده ماند (و برخوردار از زندگاني باشد.(۱۳) حقّا فلاح و رستگاري يافت آن کسي که تزکيه نفس کرد. ( ۱۴ ) و به ذکر نام خدا به نماز و طاعت پرداخت. ( ۱۵ )
(اما شما مردم از جهل و غفلت از پي اين سعادت نرويد) بلکه زندگاني دنيا را بگزينيد و عزيز داريد(۱۶) در صورتي که منزل آخرت بسي بهتر و پاينده‌تر (از دنياي چند روزه) است. ( ۱۷ ) اين گفتار به حقيقت در کتب پيشين ذکر شده. ( ۱۸ )
بخصوص در صحف ابراهيم و تورات موسي (مفصل بيان گرديده است). ( ۱۹ )
بسم الله الرحمن الرحيم
[ عظمت الهی و هدایت با قرآن]
سوره اعلى، بعضی گفته اند مکی است ، بعضی آیات اول آن را مکی ، وآخر آن را مدنی می دانند ؛ ۱۹ آیه است ، ۷۰ کلمه ، ۲۷۱ حرف .
فضيلت سوره و ثواب قرائت :
از رسول خدا (ص) هر کسی سوره اعلی را بخواند خداوند تعالی بعدد هر حرفی که برای ابراهیم (ع) وموسی (ع) و محمد (ص) فرود آمده وی را حسنه دهد .
از امام صادق ع روایت میکنند هرکس در نماز فریضه یا نافله سوره اعلی را بخواند در قیامت به وی گویند از هر دری که خواهی وارد شو .
و در روایات متعددی آمده که هنگامی که پیغمبر (ص) یا ائمه هدی علیهم السلام آیه سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ﴿١﴾ را می خواندند بعد از آن باین دستور عمل میکردند «سبحان ربی الاعلی».
در روایت دیگر آمده یکی از یاران امام علی علیه السلام می گوید: بیست شب پشت سر آن حضرت نماز خواندم جز سورۀ «سبح اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى» را در نماز نمی خواند و می فرمود: اگر میدانستید چه برکاتی در آن است هر یک از شما در هر روز ده بار تلاوت میکردید . وهرکس آنرا بخواند گوئی کتب وصحف موسی و ابراهیم را تلاوت کرده است .
خلاصه : از مجموع روایاتی که در این زمینه رسیده استفاده می شود که این سوره از اهمیت خاصی برخوردار است ، تا آنجا که در حدیثی از علی علیه السلام می خوانیم . این سوره محبوب پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله بود . (کان رسول الله (ص) یحب هذه السوره سبح اسم ربک الاعلی ).
محتوای سوره :
به توحید خدای تعالی امر شده توحیدی که لایق ساحت مقدس او باشد .این سوره در حقیقت از دو بخش تشکیل یافته ، بخشی که در آن روی سخن به شخص پیامبر (ص) است و دستوراتی را در زمینه تسبیح پروردگار و ادای رسالت ، باو می دهد ، و اوصاف هفتگانه ای از خداوند بزرگ در این رابطه می شمرد .
بخش دوم : از مؤمنان خاشع، و کافران شقی سخن بیان می آورد و عوامل سعادت و شقاوت این دو گروه را بطور فشرده بیان میکند . و در پایان اعلام میدارد که این مطالب تنها در قرآن مجید نیامده است بلکه حقایقی است که در کتب و صحف پیشین ابراهیم و موسی بیان شده۱ .(ن
زیرا اصل رسالت آسمانی منتهی می شود به سه مسأله:
۱ـ عمل صالح و تزکیه نفس و نماز .
۲ـ ایمان به خداوند متعال و ذکر و تسبیح او .
۳ـ ایمان به معاد و آخرت و روز قیامت . و کتب سماوی و صحف ابراهیم و تورات موسی و قرآن مجید محمد (ص) متفق هستند بر این امور.
و نیز در باره محتوای سوره اعلی گفته شده: خلاصه سوره اعلی تا آیه (۸ ) حقیقت تسبیح، پیوستگی و اشتراک موجودات، مراتب و آفاق تسبیح تا تسبیح رب اعلی ، مقصود از اسم رب، تسبیح در فصول نماز ، خلق و تسویه و تقدیر و هدایت، مراحل تسویه و تقدیر، مراتب هدایت، برآوردن سبزه ها و خشک و تیره نمودن آنها نمونه ای از نهایات و غایات حیات است. قرائت اسم رب، مراتب قرائت، معنی و لاتنسی و الا ماشاءالله ، آنچه از یاد می رود، آسان شدن شخصیت قاری . و از آیه ۹ تا ۱۹ : تذکر و شرط آن، خشیت، اشقی در مقابل من یخشی، رستگاران و ذکر اسم رب، گرفتاری در میان جواذب و گزیدن دنیا…
این سوره که در حقیقت عصاره مکتب انبیاء و دعوت پیامبران است. از تقدیس پروردگار شروع میشود و در آغاز روی سخن را به پیامبر کرده می فرماید: سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى
تسبيح و تقديس كن پروردگار والا مقام خود را .
توضیح آیات:
بسم الله الرحمن الرحیم
بنام او که در ازل پیش از وجود کائنات، خود او بود، تنهای بی قلّت، دانای بی علت، توانای بی حیلت، باقی به بقای خویش ، موجود به ذات احدی، موصوف به صفات سرمدی، پاک از عیب، دور از وهم و بیرون از قیاس، یگانه و یکتا در نام و نشان، آفریدگار جهان و جهانیان، خلق را بیافرید چنانکه خود خواست تا هستی وی را بدانند، و خداوندی وی را بشناسند و از صنع او به کمال قدرت او دلیل گیرند.
***********