نکاتی قابل تأمل 

نکاتی قابل تأمل 

 

در اینکه «اسم» را اضافه کرده است به کلمه «رب» و رب را اضافه کرده به «ک» کاف خطاب نکته ای است که بیان قبلی را تائید می کند و معنی چنین است که :

 

«اسم + رب+ کاف» 

 

منزه دار نام پروردگارت را که تو او را پروردگار خود گرفته ای و مردم را به ربوبیت و الوهیت او میخوانی، پس دیگر در کلام خود آنجا که نام او را بربوبیت می بری، نباید نام غیر او بطوری ذکر شود که با ربوبیت خدایتعالی که خودش نیز خود را بدان نامیده منافات داشته باشد. کلمه «الله» را مخصوص او بدان و آنرا با احتیاط بزبان بیاور و رعایت ادب در باره اسم خدا کن .

 

( الاعلی) این کلمه بمعنای کسی است که بر فراز هر بلندی که تصور شود در آمده و بر هر چیزی قاهر و چیره باشد . واین کلمه «اعلی» صفت رب است . وهمین صفت ، حکم آیه را که چرا گفتیم نام پروردگارت را منزه بدار برای اینکه او از هر علوی که تصور شود عالی تر است .

 

مفسرین درباره این جمله «سبح اسم ربک الاعلی» چهار قول دارند :

 

۱ـ این است که باید بگوئی سبحان ربی الاعلی به ابن عباس نسبت داده اند که معنایش اینست که نماز بخوان.

 

۲- مراد به کلمه اسم مسمی یعنی خود خدایتعالی است و معنای آیه اینست که ، خدا را از هر فعل و صفتی که لایق بساحت قدس او نیست منزه بدار

 

۳- منظور از آوردن کلمه اسم تعظیم مسمی است (سبح اسم ربک الاعلی)

 

۴- مراد از تنزیه اسماء خدایتعالی است از هر رفتاری که لایق به ساحت قدس او نباشد .

 

مثلاً: اگر لفظی از اسماء خدا عمومی باشد، هم بخدایتعالی اطلاق شود، هم بغیر او، مانند عالم، قادر، وامثال آن در مورد خدایتعالی آنرا تأویل نکند و ( با اسماء خدا بازی ننماید )

 

و اگر لفظی باشد که معنای اصلی و لغوی آن در مورد خدایتعالی صادق نباشد کلمه را به معنای اصلیش باقی نگذارند، و آنرا تأویل نماید . مانند ( وجاء ربک ) آمد پروردگار تو . که حتما باید تأویل شود. ویا عین، ید، امر، قلم . زمر ۶۷ / فتح۱۰ / الذاریات۴۷ / قمر۵۰