تکامل در اطوار حیات موجودات
از نظر آیات دلگشای قرآن سراسر جمال خلق و تسویه و تقدیر ، مانند سبزه زار خرم، پس از چندی تیره و پراکنده میشود و آنچه از آنها می ماند گیاههای خشک شده ای است که روزی خاک و حیوانات است .
سپس بذر زنده و فشرده ای است که بقاع نوع، و سیر حیات را تأمین و تکثیر نماید، یا با هدایت طبیعی ، مجذوب مزاج برتری شود و از آن ، نور درک و عقل پرتو افکند. این نمودار و مثلی از مجموع اطوار حیات است .
در سوره الكهف می فرماید:
وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيمًا تَذْرُوهُ الرِّيَاحُ وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُقْتَدِرًا [۴۵]
برايشان زندگى دنيا را مثَل بزن كه چون بارانى است كه از آسمان ببارد و با آن گياهان گوناگون به فراوانى برويد. ناگاه خشك شود و باد بر هر سو پراكندهاش سازد. و خدا بر هر كارى تواناست.
و نیز می فرماید: انما مثل الحیاة الدنیا کماء انزلناه من السماء ۲۴-۱۰
برای آنها زندگی دنیا را با مثلی بنمایان. چون آبی که از آسمان فرو فرستیم پس با آن آمیخته شد گیاه زمین ، سپس بامدادان خاشاکی شد که بادها پراکنده اش گردانند.
همین که مراحل خلق،تسویه، و تقدیر، و هدایت انجام یافت و قوا و استعدادهای عقلی افراد و نوع انسان چنانکه باید ظاهر شد؛ و به فعلیت رسید، با همه شاخ و برگ و شکوفه های زندگی، تیره و خشک می گردد و فرو می ریزد. تا از زندگی دیگر و بهتر سر برآورد۱۹