آیا تبلیغ رسالت برای همه مفید است

آیا تبلیغ رسالت برای همه مفید است

 

بعضی از مفسرین گفته اند : این شرط صوری است نه حقیقی، میخواهد بفرماید تذکره همیشه نافع است ، در بعضی موارد باعث اطاعت بیشتر، و در بعضی دوری از معصیت میشود. ۳۹ حضرت مثل خورشید، نور را به همه میدهد ، بعضی مثل ماه آمادگی دارند و نورانی میشوند و بعضی کمتر و بعضی هم جسم ظلمانی اصلا نور نمی گیرند…

 

اعتراض بعضی به اینکه تبلیغ رسالت بکفار سودمند نیست و جواب آنها :

 

وآیه بالا ( فذکر ) اشاره بتذکر گردانیدن است که امر برسول اکرم (ص) می نماید که مردم را متذکر گردان اگر تذکر و اندرز تو بآنان نفع بخشد.

 

اعتراض باین آیه – این آیه چنین می نماید که تبلیغ رسالت در جائی استکه نفع بخشد؛ «فذکر ان نفعت الذکری» لکن در جائی که تذکر نفع نبخشد بر پیغمبر تذکر لازم نیست. چنانکه بحکم عقل نیز همین طور است آنکس که پیغمبر دانست و یقین نمود که اندرز و نصیحت بوی تآثیر نمیکند امر ونهی نمودن باو معقول نیست.

 

جواب : آری چنین است لکن چون مردم در استعداد و قبول و ردّ بطور کلی و به قسمت اولی سه قسمند.

 

بعضی دانایان و دانشمندان و مستعد قبول حقند و دانسته و فهمیده از روی بصیرت پیرو حق و حقیقتند. بعضی چنین نیستند لکن حال قبول در آنان هست سخن پیامبران را می پذیرند و تعبدا می پذیرند.

 

قسم سوم مردمان ملحد و حسود متکبر که یا اصلا در مقام شناسائی حق و باطل نیستند، یا دانسته و فهمیده لجاجت میورزند و علاوه بر آنکه قبول حق نمی کنند با اهل حق ضدیت و دشمنی می نمایند. و این قسم سوم از مردم نسبت به دو قسم اول کمترند.

 

ومقصود از ارسال رسل و انزال کتب آسمانی آن دو دسته اولند و عمومیت ارشاد ، یکی برای اتمام حجت است ، و دیگر چون معلوم نیست چه کسی حالت اطاعت در او هست و چه کسی نیست ، این است که ارسال پیامبران عمومیت دارد.

 

لکن البته مقصود بخطاب کسانی هستند که قابل هدایتند ( وسیذکر من یخشی) تأئید می نماید این مطلب را ، متذکر می شوند و قبول میکنند کسانیکه میترسند و آنان علمایند ( انما یخشی اللهَ من عباده العلماء) البته خوف و خشیت فرع شناسائی است کسیکه بهیچوجه خدای خود را نشناسد چگونه از وی میترسد هرگز چنین نمیشود .۴۰

 

٠١٠ همانا کسی پند گیرد ز کار که همواره ترسد ز پروردگار

 

ستم پیشگان می کنند اجتناب از این پندهای نکو در کتاب

 

به دوزخ بیفتد به سوزنده نار هر آن کس که از پند گیرد کنار

 

نمیرد در آن جایگاه عتیب نه از زندگانی بیابد نصیب ۴۱

 

«فذکر ان نفعت الذکری» مرحوم سید طالقانی میفرماید: ظاهر آیه این است که تذکر مرادف با ابلاغ نیست. زیرا معنای اصلی تذکر بیاد آوردن چیزی است که از یاد رفته، یا شخص از آن غافل شده، و در این آیه به قرینۀ ( سبح اسم ربک – و ذکراسم ربه) باید منظور همان تذکر اسم رب باشد که منشأ خلق و تسویه و تقدیر و هدایت است و در سرنوشت معنوی و ساختمان ظاهری انسان بصورت کامل در آمده.

 

و اگر انگیزه های پست و شهوات و عقاید فاسد، فطرت انسانی را منحرف نسازد، و نور آن در میان تاریکهای درهم میراثی (وارثی – وراثت اعمال ،عقایدی موجب خاموشی فطرت شود) و اکتسابی یکسره خاموش نشود، برقهای تذکر و استدلال نافذ، آن را روشن می نماید؛ و دارنده چنین فطرت را سود می بخشد .