موت در مقابل حیات انواع و اقسامی دارد 

 

 

موت در مقابل حیات انواع و اقسامی دارد

 

اول- موت نباتی که در انسان و حیوان و نبات موجود است و آن قوه ایست که آنرا حیات نباتی نامند و سبب نشو و ارتقاء نباتاتست و موت نباتی به فقدان آن قوه است ( فقدان رشد)

 

قوله تعالی( یحی الارض بعد موتها) (احیینا به بلده میتا).

 

دوم- زائل شدن قوه حاسه مثل قوله تعالی ( یا لیتنی مت قبل هذا)(حضرت مریم)

 

أاذا ما مت لسوف اخرج حیا)مریم ۶۶ ( ظاهرا مقصود از زوال قوه حاسه فشار و سختی آنست در موقع مرض و مصیبت).

 

سوم- فقدان قوۀعاقله یعنی جهالت و بی خردی مثل (ومن کان میتا فاحییناه) و همین است مقصود از قوله تعالی ( انک لا تسمع الموتی) که اشاره به موت قوه عاقله است .

 

چهارم: حزن و غمیکه حیات را گذر نماید؛ و همین است مقصود از قوله تعالی ( و یأتیته الموت من کل مکان و ما هو بمیت).

 

پنجم- خواب مقابل بیداری چنانچه خواب را موت خفیف گویند مرگ را موت ثقیل نامند. این است که خداوند مرگ را موت نامیده ( هو الذی یتوفاکم باللیل).

 

الله الذی یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها )

 

و قوله تعالی( ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء)

 

و چنانکه گفته اند نفی موت از شهداء باعتبار حیات روحانی آنهاست و بعضی گویند که مقصود از حیات شهدا نفی حزن است از آنها.

 

ششم- موت مقابل حیات حیوانی:

 

قوله تعالی (کل نفس زائقه الموت) عبارت از فقدان قوه حیوانی و جدا شدن روح از جسد است ( انک میت و انهم میتون) تنبهاً بر اینکه موت یک امر حتمی است که احدی را از آن گریز نیست. بعضی در توجیه این آیه گفته اند مقصود میت در اینجا جدا شدن روح از بدن نیست بلکه اشاره به تحلیلات و تغییرات دائمی است. زیرا بشر مادامیکه در دنیا حیات دارد علی الدوام در موت و حیات است. و اجزاء و قوای او جزاً جزاً در راه فنا و اضمحلال سیر می نماید. چنانکه شاعر گفته : یموت جزاً فجزاً و قد عبر القوم عن هذا المعنی بالمائت (پایان)

 

بانو امین- میفرمایند مناسب این آیه همان معنی چهارم موت است. که اشاره به شدت عذاب جهنمیان و آن حزن و اندوهی استکه دراثر اعمال، اخلاق نکوهیده (بد) بر آنان تاری گردیده. چنانچه در باره آنها گفته میشود ( و یأتیه الموت من کل مکان و ما هو بمیت) و حیات آنها را کدر و سخت گردانیده .

 

خلاصه آیه یکی از اوصاف جهنمیان را تذکر میدهد آن سیه بختان در جهنم نمرده اند و نه می میرند که از عذاب نجات پیدا کنند ، و نه زنده اند بحیات نیکو که از حیات جاودانه لذت ببرند و کامیاب شوند. گویا از شدت عذاب و حزن ، دمادم می میرند و زنده میگردند تا آنکه طعم عذاب را بچشند مثل آیه ( هر چه پوستها بسوزد دو باره پوستی جدید می روید: ۴۷

 

نکته ها

 

حضرت موسی برای موفقیت در انجام تبلیغ، دو چیز از خدا خواست، یکی سعه صدر و یکی آسان شدن امر رسالت: «ربی اشرح لی صدری و یسر لی امری» ۴۸ خداوند این دو امر را بدون درخواست به پیامبر اسلام عطا فرمود. چنانکه درباره سعه صدر فرمود: «الم نشرح لک صدرک » و درباره آسان شدن امر دعوت در این آیه می فرماید:« و نیسرک للیسری» مراد از «نیسرک» آنست که ای پیامبر نفس شریف تو را با خلق عظیم و سعه صدر و صفا به سادگی ، چنان مهیا می‌کنیم که بتواند وظیفه رسالت را به آسانی و بهترین طریق انجام دهد. کاری می کنیم که تو خود راه آسان را انتخاب کنی که همان راه فطرت است.