زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
مملكت تن و قواي ان
حال به بیان قوای انسانی و سبب انحراف از طریق پسندیده، و بیان اصولی که، سبب اخلاق ذمیمه هستند، و نیز بیانی در رابطه با قوای انسانی و مملکت تن آدمی.
در باره این موضوع در کتب اخلاقی مطالب بسیار نوشته شد ۷۴ در کتاب جامع السعاده موضوع نفس و قوای آنرا بسیار جالب و شیرین بیان کرده که برای تزکیه نفس بسیار راهگشا است .
می فرماید: اول بدانیم که «روح» در مملکت تن به منزله سلطان است؛ و از برای او از اعضا و جوارح لشکر و خدم بسیار است که هر یک را خدمتی مقرر و شغل معین است؛
و از میان اینها چهار قوه است که حکمران مملکت و سرداران لشکرند، و سایر قوی زیردستان و فرمان بردارند ؛
و این چهار قوّه:
یکی از «عقل» است که به منزله وزیر است برای روح .
دوم «شهوت» است که مانند عامل خراج است ، و طمّاع و دروغ زن و همیشه مخالف با عقل است.
سوم «غضب» است که مانند شحنه (داروغه و مأمور انتظامات شهر) ، تیز و بی باک و شریر است ، و پیوسته خواهد که سلطان و پادشاه (روح) فریب او خورده و به آنچه گوید عمل کند، و فرمان عقل را اطاعت ننماید.
چهارم «وهم» است که شغل او مکر و حیله و خیانت و تلبیس و فتنه است، و می خواهد که سلطان مملکت بدن مطیع او باشد. و بدان که پیوسته مملکت بدن میدان محاربه ایشان است تا اینکه غلبه کلیه از برای یکی از این قوی حاصل شود و دیگران مقهور حکم گردند، و منشأ نزاع ، قوه عاقله است، که مانع سایر قوی می‌شود از آن که آثار خود را به ظهور برساند؛
اما آن سه قوه دیگر ، با هم نزاعی ندارند از آن جهت که هیچ یک به خودی خود منکر فعل دیگری نیستند مگر به اشاره عقل.۷۵
دانستيم كه حاكم در مملكت وجود انسان چهار قوه «عقلیه، وهمیه، شهویه، و غضبیه» می باشد که خداوند برای مصالحی بشر را با این قوی همراه کرده ولی باید انسان سعی کند برای تعدیل انها ، یعنی این قوی به حد اعتدال برسند ، نه افراط و نه تفریط ، زیرا تمایل این قوی به هر طرف سبب امراضی برای نفس می شوند . که در کتب اخلاقی بزرگان خصوصاً کتاب جامع السعاده مفصل ذکر شده است.