ترتيب براي تهذيب  

ترتيب براي تهذيب

 

اولين قوه أي از انسان كه شكل مي گیرد قوه شهویه است ؛

 

نوزادی که تازه متولد میشود بدنبال غذا می گردد و با پستان مادر و نوشیدن شیر آرام می گیرد؛ . لذا اولین قوه ای که در نوزاد فعال می شود قوه شهویه است. و بعد قوه غضبیه، زیرا برای رفع گرسنگی گریه می کند. برای اصلاح و تکامل نفس، باید همان ترتیب را رعایت کرد، یعنی ابتدا در تهذیب «قوه شهویه» سعی شود، و صفت «عفت» را که از فضائل این قوه است اکتساب کند.

 

و بعد از آن به تهذیب و تزکیه «قوه غضبیه» پرداخت و صفت «شجاعت» را که از فضائل

 

این قوه است اکتساب ، و تحصیل نمود. و سپس در تکمیل «قوه عاقله» سعی و کوشش نماید، تا فضیلت «حکمت» را بدست آورد.

 

و چنانکه باین ترتیب آدمی در تهذیب نفس و تحصیل اخلاق حسنه کوشد، به آسانی و سهولت جام سعادت را خواهد نوشید، و ثمره این ترتیب، تسهیل اخلاق و آسانی آن است، زیرا شکی نیست که انقیاد و تزکیه قوه شهویه آسان تر از قوه غضبیه است.

 

و نیز گذشتن از قدر زاید از ضروریات غذا و شهوت، از ترک جاه، و برتری و ریاست و سروَری، بسی آسان تر است. و آن هم، از نیکی در مقابل بدی، و اغماض از انتقام آسان تر است. پس تسخیر قوه شهویه در ابتداء اسهل است، و بعد از آن فی الجمله قوتی از برای عاقله حاصل می شود، و ملکه تسخیر قوه غضبیه نیز بسهولت میسر میشود، و بعد از تسخیر این دو قوه، تحصیل ملکه حکمت، که از آن دو صعب تر است به آسانی ممکن می گردد.

 

و اگر کسی این ترتیب را رعایت نکند، این طور نیست که تکامل خود و تهذیب اخلاق از برای او ممکن نباشد، بلکه به دشواری و صعوبت حاصل می شود.

 

پس طالب سعادت ابدی، باید در هیچ حالی دست از طلب بر ندارد، و از رحمت خدا ناامید نشود، و در طلب بکوشد، و کمر همت ببندد، و با توکل بخدا، طلب تأیید، و توفیق از پروردگار شفیق و مجید نماید.