دو دیدگاه راجع به دنیا  

دو دیدگاه راجع به دنیا

 

خلاصه: از ديدگاه نهج البلاغه دنيا بر دو گونه است:

 

(الف) دنياي ممدوح (قابل ستايش).

 

(ب) دنياي مذموم (مورد نکوهش) دنيا گرائي و محبت کورکورانه و عشق به (متاع الحياه الدنيا) و سعي و تلاش براي به دست آوردن آن از هر راهي که شد- حلال باشد يا حرام و غفلت از جهان ابدي، دنياي مذموم و مورد نکوهش است، گرچه زيبا و شيرين و سر سبز و خرم است «حلوه خضراء» ۱۱۶ .

 

اما سعي و کوشش براي به دست آوردن مال حلال جهت حفظ آبرو و گشايش بر اهل و عيال و صله ي ارحام و رسيدگي به مستمندان و ترويج حق و دفع باطل و امثال آن، دنياي ممدوح است، بلکه در حقيقت اينگونه تلاشها تلاش براي آخرت است نه دنيا.

 

و همچنين منظور اميرمومنان عليه السلام در تشبيه تارکان دنيا به حضرت مسيح عليه السلام فقط از جهت دلبستگي نداشتن به دنيا است نه رهبانيت و شيوه ي زندگاني او که بدون زن و فرزند و خانه و کاشانه بوده است زيرا در جاي ديگري از نهج البلاغه مي خوانيم که اميرمومنان عليه السلام به شدت از رهبانيت و ترک زن و فرزند نکوهش کرده است.

 

آن حضرت پس از جنگ «جمل»در بصره جهت عيادت «علاء بن زياد حارثي» که از ياران امام عليه السلام بود به خانه ي او رفت وقتي که خانه ي بسيار مجلل و وسيع او را ديد فرمود با اين خانه ي وسيع در دنيا چه مي کني؟ در حالي که در آخرت به آن نيازمندتري:

 

آري اگر بخواهي مي تواني با همين خانه به ثواب آخرت برسي.

 

در اين خانه ي وسيع ميهمانان را پذيرائي کني.

 

به خويشاوندان با نيکوکاري بپيوندي.

 

و حقوقي که بر گردن تو است به صاحبان حق برساني.

 

پس آنگاه تو با همين خانه ي وسيع مي تواني به ثواب آخرت دستيابي.

 

علاء گفت: از برادرم «عاصم بن زياد» به شما شکايت مي کنم: فرمود: مگر او را چه شده است؟ گفت: عباي (پشمينه) پوشيده و از دنيا کناره گرفته است.

 

امام عليه السلام فرمود: او را بياوريد. هنگامي که آمد به او فرمود: اي دشمنک جان خويش شيطان تو را سرگردان ساخته آيا تو به زن و فرزندانت رحم نمي کني؟ تو مي پنداري که خداوند نعمتهاي پاکيزه اش را حلال کرده اما دوست ندارد تو از آنها استفاده کني؟ تو در برابر خدا کوچک تر از آني که اين گونه با تو رفتار کند (اين مقام اولياي خاص خدا است).

 

عاصم گفت: اي اميرمومنان پس چرا تو با اين لباس خشن و آن غذاي ناگوار به سر مي بري؟

 

حضرت فرمود: واي بر تو من همانند تو نيستم، خداوند بر پيشوايان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان و تهيدست همسو کنند. تا فقر و نداري تنگدست را به هيجان نياورد و به طغيان نکشاند».۱۱۷ .

 

از آنچه گذشت به خوبي روشن شد که نهج البلاغه هيچ گاه دعوت به رهبانيت نکرده است.