خیر کثیر در برابر عمل ناچیز
«یا من یعطی الکثیر بالقلیل» .
این قسمت از دعا خیلی حرف دارد ، باید گفت خداوند تبارک و تعالی همیشه این چنین است نه فقط در این ماه ، یعنی شما با این خدا معامله می کنید ، آن خدایست که وقتی خیلی کم می بری ، خیلی زیاد عکس العمل نشون می ده.
«یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ»؛ یعنی ای کسی که در مقابل کمِ ما بسیار میبخشی!
نکته قابل توجه
باید چیزی را در راه خدا بدهی که منتظر گرفتن باشی ، کمی بدهی که زیاد بگیری ما فقط میخواهیم بگیریم!!! باید از انچه خدا بما داده بدهیم خدا چند برابر عطا می فرماید .(مال و قدرت علم و نیرو و توانایی و …در راه خدا به بندگان خدا بدهیم بعد بگوییم :
«یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ.» پس این خدا را بیشتر بشناسیم و با او انس بگیریم و راز و نیاز کنیم
در سوره (انعام، ۱۶۰) می خوانیم:
مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ۖ وَمَن جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
هرکس کار نیکی انجام دهد (پاداش مضاعف، از دریای جود و کرم خداوند معظّم)
ده برابر دارد،
و هرکس کار بدی کند، جزای او (به سبب عدل و داد یزدان) جز همسنگ و همسان آن داده نمیشود و به (اینان با افزایش کیفر، و به آنان با کاهش پاداش از) ایشان ظلم و ستم نمیگردد.
این کم را به چه کسی تقدیم کردهایم؟ به خودمان؟ اگر انسان متوجه باشد، میبیند که بیشتر از هر کسی خودش در حق خودش ظلم میکند.
خداوند در مقابل عمل ناچیز ما، پاداش فراوانی میدهد. «هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش دهند.»
یک عمل انجام میدهی و ده برابر آن پاداش میدهد. از طرفی وقتی آن یک حسنه را انجام میدهی، آیا با توان و نیروی خودت انجام میدهی؟ هرگز! ما هیچ نیرو و توانی از خود نداریم؛ خداست که به ما توانایی و حیات و رشد و تحرک و آگاهی میدهد و خیر و خوبی را به ما الهام میکند، پس همه خیرها از طرف اوست.
حتی برداشتن این یک قدم و انجام دادن این یک حسنه هم به حول و قوه اوست. با این همه ده برابر پاداش میدهد. به این نغمه گوش دهید، این عبارتی که امام(ع) به ما یاد داده و به این شکل بعد از هر نماز میخوانیم.
«یا مَن یُعطِی الکثیرَ بِالقَلیلِ.»
ای مردم، کجا میروید؟ به که پناه میبرید؟ یک عمل انجام میدهید، آن هم با عنایت و کمک خدا، و ده برابر پاداش میگیرید و با این حال، حاضر نیستید حتی این یک گام را هم بردارید. اگر اینها را میدانیم پس چرا اغلب مردم عملی برای خدا انجام نمیدهند؟
حالا با خواندن یک نماز چقدر مغرور میشویم گویی منت می گذاریم ما نماز خوان هستیم ، نماز برای خیر توست. مایه صفای دل و معراج روح است. دلهایتان را صیقل میدهد. در نماز رو به خدا میکنید و از غمهایتان به او شکایت میکنید. از او نیرو و اخلاق نیکو میخواهید. پس چرا در خواندن آن سستی می شود؟
نماز واجب و یا اعمال خیری را که انجام میدهیم منت سر خدا نگذاریم؛ فرض کنید نماز نوعی مالیات است. خداوند در مقابل توان و سلامتی و فکر و قدرتی که به ما داده، از ما میخواهد که به عنوان زکات آنها نماز بخوانیم. باید مالیات این همه نعمت را بپردازیم.
ما بنده خدا هستیم ، ما در مملکت و ملک خدا زندگی میکنیم. در جهان خدا و در دنیایی که او آفریده، زندگی میکنیم. او خورشید را برای روشنایی در آسمان قرار داده و آب را برای طهارت ما از آسمان نازل کرده است. زمین را آفریده تا کشاورزی و غذای خود را تامین کنیم. گوش و چشم و قلب و هوش و نیرو و سلامتی و ذهن سالم به ما داده.
همه چیز به ما داده. حال فرض کنید نماز مالیات این همه نعمت است. باز هم در خواندن آن کوتاهی کنیم؟ قرآن میگوید: «مرگ بر آدمی باد که چه ناسپاس است.» (عبس، ۱۷) در قبال این همه نعمتهای مادی و معنوی شکر خود و بندگی خود را با خواندن نماز بجا می آوریم ، البته به شرطی که در نماز حضور قلب داشته باشیم.
خداوند پیوسته بر انسانها منت مى نهد و آنان را در برابر کار خیرى که انجام مى دهند، اعمّ از واجب و مستحب، پاداش افزونتر عطا مى فرماید، و از سوئى دیگر، اگر کسى کار بدى انجام دهد، تنها به اندازه کار بدش کیفر مى گیرد نه بیشتر. پس آنچه مسلم است این که خداوند از نظر لطفى که بر بندگانش دارد، هر حسنهاى را تا ده برابر زیادتر مى کند ولى بدیها را به اندازه خود آن، سزا مى دهد.
و چنانچه در این آیه مى خوانیم کار خیر و نیکو را ده برابر پاداش مقرر کرده هرچند گاهى ممکن است از این تعداد نیز بالاتر رود. ولی تو کاری در راه خدا انجام بده خداوند مضاعف پاداش می دهد . تو عمل کمی انجام بده ، یعنی تو کاری بکن.
توجه کنید در آیه اى دیگر مى فرماید:
مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
آنان که اموالشان را در راه خدا انفاق مى کنند مانند دانه اى است که هفت خوشه از آن بر مى آید و در هر خوشه اى صد دانه دیگر وجود دارد و همانا خداوند به هر کس بخواهد پاداش بیشترى مىدهد ( از این آیه معلوم مى شود حسنه انفاق در راه خدا تا هفتصد برابر پاداش دارد و باز هم در ادامه آیه کلمه “یضاعف” آورده است که معلوم مى شود همچنان در حال افزایش است. و خدا (قدرت و نعمتش) فراخ (و از همه چیز) آگاه است.
البته واضح است که هیچ کس حقى بر خدا ندارد و ما در برابر آن همه نعمت که به ما داده است، باید همواره کار خوب و اعمال خیر داشته باشیم، و باید واجبات و تکالیف شرعیه را به نحو احسن انجام دهیم تا شاید بتوانیم مقدار بسیار ناچیزى را از آن همه نعمت هاى فراوان را، شکرگزار باشیم.
پس بر خداوند واجب نیست که به ما پاداش دهد چه رسد به اینکه ده برابر باشد ولى از آنجا که لطف خداوند بى کران و نامتناهى است ، لذا ما در برابر این دریاى بى کران کرم و رحمت حق قرار گرفته ایم و از آن همه لطف برخوردار شده ایم تا شاید کسى قدر شناس باشد.