ربوبیت همه عالم را فرا گرفته است(۲)

ادامه ی درس

 تفسیر عرفانی و تربیتی سوره حمد 

الحمد لله رب العالمین

خداوند پروردگار و «رب» همه آفریده هاست .

قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ 

بگو : آيا جز خدا پروردگارى بجويم در حالى كه او پروردگار هر چيزى است ؟ !

آنچه در آسمانها و زمین و میان آنهاست ، پروردگارشان اوست.

قَالَ فِرْعَوْنُ وَمَا رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿٢٣﴾
قَالَ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ان كنتم موقنين (۲۴)
( الشعراء)

فرعون گفت: «و پروردگار جهانیان چیست؟!» (۲۳)

گفت: «پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو است، ‏اگر اهل یقین باشید!» (۲۴)

در حدیثی امام علی(ع) می فرماید: او پروردگار جاندار و بی جان است .

«له الخلق و الامر تبارک الله رب العالمین» هم آفرینش از اوست و هم اداره آن ، و او پرورش دهنده ی همه است.

از آیات قرآن فهمیده می شود که تمام هستی یک «رب» و پروردگار دارد که اوست .

و آنچه در جاهلیت و در میان بعضی از ملت ها اعتقاد داشتند که برای هر نوع از پدیده ها خدایی است و آن را مدبّر و رب النوع می پنداشتند، باطل است.

در عصر نزول قرآن نیز بتهای متعدد مورد پرستش و ستایش قرار داشته .که شاید همه یا قسمتی از آنها جانشین رب النوعهای پیشین بوده
.
از همه گذشته گاهی «بشر» را نیز عملا رب خود قرار می دادند، چنانکه قرآن می فرماید:

اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا إِلَٰهًا وَاحِدًا ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ 

آنان دانشمندان و راهبانشان و مسيح پسر مريم را به جاى خدا به خدايى گرفتند ؛ در حالى كه مأمور نبودند مگر اينكه معبود يگانه را كه هيچ معبودى جز او نيست بپرستند ؛ منزّه و پاك است از آنچه شريك او قرار مي ‏دهند .

پیامبران الهی به مبارزه شدید با آن برخاستند، تا آنجا که می بینیم بعد از «بسم الله» نخستین آیه ای که در قرآن نازل شده ، در همین رابطه است
«الحمدلله رب العالمین » همه ستایش ها مخصوص خداوندی است که رب جهانیان است .

به این ترتیب قرآن خط سرخی بر تمام رب النوعها می کشد
و گلهای توحید و یگانگی و همبستگی و اتحاد را جای آن می نشاند.

و مسلمان موظفند در نمازها شبانه روز حداقل ده بار این جمله را بخوانند ، و به سایه خداوند یگانه ایکه مالک و رب و سرپرست و پرورش دهنده همه موجودات است پناه ببرند، تا هرگز توحید را فراموش نکنند و در بیراهه های شرک سرگردان نشوند.