رستگاري بدون تهذيب نفس ممكن نيست
سوگندهاي پي در پي و مهمي كه در آغاز اين سوره آمده، به عبارتی يازده و به عبارتی دیگر هفت قسم است و بيشترين تعداد سوگندهاي قرآن را در خود جاي داده، که نشان ميدهد مطلب مهمي در اينجا مطرح است. سوگندهاي قرآن به طور معمول دو مقصد دارند:
اهميت مطلبي كه سوگند به خاطر آن ياد شده و خود اموری كه مورد سوگند هستند.
چرا که سوگند هميشه به موضوعات مهم پرداخته میشود. به همين دليل اين سوگندها فكر و انديشه انسان را بهكار مياندازد تا درباره اين موضوعات مهم عالم خلقت بينديشد و از آنها راهي به سوي خدا بگشايد.
{وَالشَّمْسِ وَ ضُحَاهَا}
خورشيد مهمترين و سازندهترين نقش را در زندگي انسان و تمام موجودات زمين دارد و عوامل حياتي ديگر، که عامل زندگي هستند مانند نور، حرارت، وزش باد، نزول باران، پرورش گياهان، حركت رودخانهها و آبشارها، حتى پديد آمدن منابع انرژي را همچون، نفت، ذغال سنگ، با نور مستقيم آفتاب ارتباط دارند، به طوري كه اگر اين چراغ حياتي خاموش گردد، تاريكي، ظلمت، سكوت و مرگ همه جا را فرا ميگيرد.[۱]
قسم خداوند سبحان به شمس که از بزرگترین آيات الله، «ضحاها» اشراق آن است.
{وَالأَرْضِ وَ مَا طَحَاهَا}
زمين كه گهواره زندگي انسان و تمام موجودات زنده است، زمين با همه شگفتيها، كوهها، درياها، جنگلها، چشمهها، رودخانهها، معادن و منافع گرانبهايش كه هركدام به تنهايي آيتي از آيات حق و نشانهاي است از نشانههاي او. (از آن بالاتر خالق آن زمين و كسي كه آن را گسترانيده است.)
«طَحَاهَ» هم به معني انبساط و گستردگي آمده است و هم به معني راندن و دور كردن و از ميان بردن. در اينجا بهمعني گستردن است؛ چرا كه اوّلا در آغاز، زمين در زير آب غرق بود، به تدریج آبها در گودالهاي زمين قرار گرفت، خشكيها سر برآورد گسترده شد و از آن تعبير به «دحو الأرض»[۲] نيز ميشود.
ثانياً، زمين در آغاز به صورت پستي و بلندي، شيبهایي تند و غيرقابل سكونت بود، بارانهاي سيلابي مداوم باريدند، ارتفاعات زمين را شستند و در درهها گستردهاند و به تدریج زمينهاي مسطح و قابل استفاده براي زندگي انسان و كشت و زرع بهوجود آمد.
بعضي مفسرين معتقدند كه در اين تعبير يك اشاره اجمالي به حركت زمين نيز وجود دارد؛ زیرا يكي از معاني «طحو» راندن است، كه ميتواند اشاره به حركت انتقالي زمين به دور آفتاب، حتى حركت وضعي آن به دور خود و يا هر دو باشد.[۳]
{وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا}
آخرين سوگند در اين سلسله است، سوگند به نفس آدمي، و آن كس كه آن را منظم و مرتب ساخت.
[۱]. تفسیر نمونه، ج۲۷، سوره شمس.
[۲]. دحوالارض روز ۲۵ ذی قعده روز پهن شدن زمین از زیر خانه کعبه از زیر آب است.
[۳]. تفسير نمونه، ج۲۷، سوره شمس.
4 دیدگاه
بازتاب ها: رستگاري بدون تهذيب نفس ممكن نيست – زمزمه عـرفان
بازتاب ها: رستگاري بدون تهذيب نفس ممكن نيست – زمزمه عـرفان
بازتاب ها: رستگاري بدون تهذيب نفس ممكن نيست – زمزمه عـرفان
بازتاب ها: رستگاري بدون تهذيب نفس ممكن نيست – زمزمه عـرفان