مجموعه مطالب كتاب صفاي دل

«حسد» چیست؟ حسد از صفاتی است که صاحب آن در زندان نفس خود گرفتار است و هرگز آرامش ندارد، که گفته اند: “الحسود نیاسود” و حسد آنست که تمنای زوال نعمت از برادر مسلم خود، داشته باشد (خداوند به بنده ای نعمتی عنایت کرده باشد) که به صلاح اوست و تو ناراحت …

زهد چیست؟ ضد محبت دنیا، زهد است، و آن : دل برداشتن از دنیا و اکتفا کردن به قدر ضرورت آن، و انسان دنیا را مزرعه آخرت بداند، و از نعمتهای خدا دادی در دنیا بدون اسراف و تفریط برای رسیدن به کمال و قرب الهی بهره گیرد. امام صادق(ع) میفرماید: «الزهد فی الدنیا …

غرائز و امراض نفس زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖوَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ محبت و عشق به خواستنی ‏ها [كه عبارت است] از زنان و فرزندان و اموال فراوان از طلا و نقره و اسبان نشاندار و چهارپايان و كشت …

انواع صفات و رذایل متعلق به قوه غضبیه تقریبا (۲۱) نوع هستند،و یک {قاعده کلی} اینکه: آنچه در اعتدال این قوا است فضیلت، و آنچه در آن دو طرف افراط و تفریط باشد رذایل می باشند.و افراط آن «تهور» و آن اینکه آدمی قرار دهد خود را در اموری که عقل …

  لذت و الم قواي چهار گانه چون دانستیم، آدمی را چهار قوه است که حکم سرهنگان مملکت تن را دارند، که عبارتند از: «نظریه عقلیه، وهمیه خیالیه، سُبعیه غضبیه، بهیمیه شهویه». حال بدان كه: به ازاى هر يك از اينها لذتى است و الم و زنجی، و لذت هر يك در چیزی است که مقتضای طبیعت …

چگونه بدانیم خواطر نفساني الهام است يا وساوس شيطاني؟ افكار و خواطري كه نفس انسان را مشغول ميكنند، اگر خوب و داعی خیر باشند آن نوعی الهام و از ملائکه است، و اگر مذموم و داعی شر باشد آن وسوسه و القاء شیطان است. توضيح اينكه: قلب مانند حوضی است که آبهای …

فرق الهام و وسوسه در حدیث آمده :[في القلب لمتان: لمة من الملك، يعاد بالخير و تصديق بالحق، و لمة من الشيطان ايعاد بالشر و تكذيب بالحق] (در قلب دو روزنه وجود دارد روزنه ای بسوی ملائکه و از آن برمی آید خیر و تصدیق بحق، و روزنه ای بسوی …

اعتدال قوا ۱ـ قوه عامله (وهميه): كه حد اعتدال آن عدالت بمعني اعم يعني ميانه روي در همه امور، و افراط آن ظلم، و تفريط أن تمكين ظالم را بر خود و مظلوم واقع شدن، در حالي كه قدرت بر دفع ظلم را داشته باشد. و عدالت افضل فضائل و …

قواى نفس و آنچه از فضائل از آنها تولید میشود راجع به نفس و قوای آن بزرگان مطالبی در علم اخلاق بیان کرده اند که: «القوة الناطقة» (قوه عقل): وسیله تفكر تمييز بین حق و باطل و رسیدن به حقائق الامور است، که وسیله آن «دماغ و مغز» می باشد، ونیز …

ضرورت تربیت اخلاقی اقوام روزگار به اخلاق زنده اند قومی که گشت فاقد اخلاق مُردنیست تربیت اخلاقی یکی از مهم ترین وظایف انسانی است، زیرا بُعد انسانی و استعدادهای او، از هنگام تولد، بلقوه است، یعنی بذرهائی در درون انسان پاشیده شده که با پرورش، بصورت آنچه که ارزش های …